شعر هر که را با سرِ زلفِ سیه افتد کارش ایرج میرزا  در مدح امیر نظام   هر که را با سرِ زلفِ سیه افتد کارش چون سیه کاران آشفته بود بازارش   دی ز کف برد دلم دلبر کی کز درِ حسن سِجده آرند بتانِ چِگِل و فَرخارش   واعظ ار بیند یک بار[…]

شعر پدرش گفته که با من ننشیند پسرش – مطایبه – ایرج میرزا    پدرش گفته که با من ننشیند پسرش مُردَم از غصّه خدا مرگ دهد بر پدرش   گر بمیرد پدرش جایِ غم و ماتم نیست زنده ام من ، بنوازم ز پدر خوب ترش   لَله را نیز اگر دست به سر[…]

شعر بیضه‌ام رنجور شد از بیضه‌ات دور ای وزیر ایرج میرزا  مزاح با یکی از وزیران   بیضه‌ام رنجور شد از بیضه‌ات دور ای وزیر پرسشی کن گاه‌گاه از حالِ رنجور ای وزیر   دیر گاهی شد که از احوالِ تخمم غافلی این چنین غفلت بود از چون تویی دور ای وزیر   از همان[…]

شعر تا شهنشاهِ جهان گردید مهمانِ وزیر ایرج میرزا  خوشامد به شاه در مهمانیِ وزیر   تا شهنشاهِ جهان گردید مهمانِ وزیر متّفق دید آسمان بختِ جوان با رایِ پیر   عمر ها پرورده شد در مرتعِ گردون حَمَل تا چنین روزی شود طبخِ خدیوِشیر گیر   شیرِ گردون کرد فر به خویش را تا[…]

شعر چو شاه بنند دل در جهان به رشف ثغور ایرج میرزا  در ورود مظفّرالدین میرزا ولّی عهد به تبریز و مدح امیر نظام    چو شاه بنند دل در جهان به رَشفِ ثُغُور چگونه یارد بستن کمر به حفظِ ثُغور   چو شه که جانِ جهانست رنجِ خویش گُزید دگر نگردد جانِ جهانیان رنجور[…]

شعر سلطان سریر صبح خیزان نظامی – لیلی و مجنون 13   سلطان سریر صبح خیزان سر خیل سپاه اشک ریزان   متواری راه دلنوازی زنجیری کوی عشقبازی   قانون مغنینان بغداد بیاع معاملان فریاد   طبال نفیر آهنین کوس رهبان کلیسیای افسوس   جادوی نهفته دیو پیدا هاروت مشوشان شیدا   کیخسرو بی کلاه[…]

شعر هر روز که صبح بردمیدی نظامی – لیلی و مجنون 12   هر روز که صبح بردمیدی یوسف رخ مشرقی رسیدی   کردی فلک ترنج پیکر ریحانی او ترنجی از زر   لیلی ز سر ترنج بازی کردی ز زنخ ترنج سازی   زان تازه ترنج نو رسیده نظاره ترنج و کف بریده  […]

شعر گوینده داستان چنین گفت نظامی – لیلی و مجنون 11   گوینده داستان چنین گفت آن لحظه که در این سخن سفت   کز ملک عرب بزرگواری بود است به خوب‌تر دیاری   بر عامریان کفایت او را معمورترین ولایت او را   خاک عرب از نسیم نامش خوش بودی تر از رحیق جامش[…]

شعر ساقی به کجا که می‌پرستم نظامی – لیلی و مجنون 10   ساقی به کجا که می‌پرستم تا ساغر می دهد به دستم   آن می که چو اشک من زلالست در مذهب عاشقان حلالست   در می به امید آن زنم چنگ تا باز گشاید این دل تنگ   شیریست نشسته بر گذرگاه[…]

شعر ای چارده ساله قرة‌العین نظامی – لیلی و مجنون 9   ای چارده ساله قرة‌العین بالغ نظر علوم کونین   آن روز که هفت ساله بودی چون گل به چمن حواله بودی   و اکنون که به چارده رسیدی چون سرو بر اوج سر کشیدی   غافل منشین نه وقت بازیست وقت هنر است[…]

شعر بر جوش دلا که وقت جوش است نظامی – لیلی و مجنون 8   بر جوش دلا که وقت جوش است گویای جهان چرا خموش است   میدان سخن مراست امروز به زین سخنی کجاست امروز   اجری خور دسترنج خویشم گر محتشمم ز گنج خویشم   زین سحر سحرگهی که رانم مجموعه هفت[…]

شعر چون گوهر سرخ صبحگاهی نظامی – لیلی و مجنون 7   چون گوهر سرخ صبحگاهی بنمود سپیدی از سیاهی   آن گوهر کان گشاده من پشت من و پشت زاده من   گوهر به کلاه کان برافشاند وز گوهر کان شه سخن راند   کاین بیکس را به عقد و پیوند درکش به پناه[…]

شعر فکر آن باش که سالِ دگر ای شوخ پسر ایرج میرزا اندرز و نصیحت   فکر آن باش که سالِ دگر ای شوخ پسر روزگارِ تو دِگر گردد و کارِ تو دگر   حسن تو بسته به مویی است ز من رنجه مشو که ز روزِ بدِ تو بر تو شدم یادآور   بر[…]

شعر ساقی سیم بر بده ساغر ایرج میرزا  در تهینتِ فرزند یافتنِ نصرة الدّوله   ساقیِ سیم بر بده ساغر که جهان یافت رونقِ دیگر   شهر تبریز فصب تابستان گشته همچون بهار جان پرور   ابر بر روی سبزه پنداری ریخت هر بامداد گوهرِ تر   باد گویی به مغز بسپارد همه از باغ[…]

شعر برآمد بامدادان مهر انور ایرج میرزا  در مدیحه و تبریک عروسی   برآمد بامدادان مِهرِ انور جهان را کسوتِ نو کرد در بر   تو پنداری که زرّین شاهبازی همی گسترد در صحنِ فلک پر   و یا از بهرِ اثباتِ رِسالت کفِ موسی همی شد ز آستین دَر   و یا گویی عروسی[…]

شعر رفیق اهل و سرا امن و باده نوشین بود ایرج میرزا  شب جمعه خدمت حاج امین   رفیق اهل و سرا امن و باده نوشین بود اگر بهشت شنیدی بِساطِ دوشین بود   چه حال خوب و شب جمعۀ خوشی دیدیم چه بودی ار شبِ هر جمعه حالِ ما این بود   عجب شبی[…]

شعر ملکا با تو دگر دوستیِ ما نشود ایرج میرزا  شکوۀ دوستانه از ملک الشّعرایِ بهار   ملکا با تو دگر دوستیِ ما نشود بعد اگر شد شده است ، امّا حالا نشود   بنشسته است غباری ز تو در خاطر من که بدین زودی از خاطر من پا نشود   دلم از طیبت پررَیبَتِ[…]

شعر نقاب دارد و دل را به جلوه آب کند ایرج میرزا انتقاد از حجاب   نقاب دارد و دل را به جلوه آب کند نعوذباللّه اگر جلوه بی نقاب کند   فقیه شهر به رفعِ حجاب مایل نیست چرا که هر چه کند حیله در حجاب کند   چو نیست ظاهرِ قرآن به وِفقِ[…]

شعر حجةالاسلام کتک می‌زند ایرج میرزا  در هجو شیخ فصل اللّهِ نوری   حُجَّةُ‌الاسلام کتک می‌زند بر سر و مغزت دَگَنک می‌زند   گر نرسد بر دَگَنک دستِ او دست به نعلین و چُسَک می‌زند   این دو سه گر هیچ کدامش نشد با حَنَک و تحتِ حَنَک می‌زند   تا نشوی پاره خبردار باش[…]

شعر برخیز که باید به قدح خون رز افگند ایرج میرزا در مدح نصرة الدوله عم زاده ناصرالدین شاه در تبریز گفته   برخیز که باید به قدح خون رز افگند کِامد مهِ فروردین تا شد مهِ اسفند   آورد نسیم آنچه همی باید آورد افگند صبا آنچه همی شاید افگند   وقتست نگارا که[…]