هنگام خواندن اشعار کلاسیک یک موسیقی منظم و یک تناسب آوایی را میان مصرع ها و ابیات شعر احساس می‌کنیم که این همان وزن شعر است. در این قسمت به معرفی پر استفاده ترین اوزان شعر فارسی می‌پردازیم.
وزن یک تناسب آوایی است که هنگام خواندن شعر گوش را می‌نوازد و بر مبنای ضرباهنگ های موسیقیایی بنا شده است. که مبنای آن تلفظ واژه هاست نه شکل نوشتاری آن ها. ابتدا باید با مفهوم هجا آشنا شویم و بتوانیم شعر را به هجاهای ساده تفکیک کنیم که به این کار تقطیع می‌گویند. هجاهای فارسی در سه دسته کوتاه، بلند و کشیده دسته بندی می‌شوند.
شاعران فارسی حدود سیصد وزن را تجربه کرده اند و از بین آن ها تعداد محدودی محبوب و پر استفاده شدند.
وزن شکلی از موسیقی در کلام است و انسان همواره در برابر موسیقی واکنشی غریزی نشان داده است و این تمایل انسان به یک نوع نظم آوایی و ضرباهنگ های مطلوب خاصیتی ذاتی است.
تقی پورنامداریان در کتاب تأملی در شعر احمد شاملو آورده است: «آهنگ صدا و شیوه سخن گفتن ما هرگز در حالات خشم و شادی و اندوه یکسان نیست. موسیقی که وسیله بیان آن، صوت است، قادر است بی واسطه هر کلام و بیانی که واجد مفهوم و معنایی باشد، در ما حالات عاطفی گوناگون، و البته عکس العمل های مادی و جسمانی متناسب با آن را بوجود بیاورد.»
بیست و دو وزن کاربردی را از طریق دکمه های زیر می‌توانید ببینید و شعر های مربوط به آن را بخوانید و تمرین کنید. در کارگاه آموزش عروض و قافیه بصورت جامع و کامل این اوزان تدریس می‌شوند.
دانلود دکلمه صوتی شعر روی تو خوش می‌نماید آینهٔ ما سعدی – غزل 3 + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر. کآینه پاکیزه است و روی تو زیبا چون می روشن در آبگینهٔ صافی. شعر روی تو خوش می‌نماید آینهٔ ما – غزل 3 – سعدی روی تو خوش می‌نماید آینهٔ ما کآینه[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر در دیر مغان آمد، یارم قدحی در دست حافظ _ غزل 27 + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: مست از می و میخواران از نرگس مستش مست در نعلِ سمندِ او شکلِ مهِ نو پیدا. شعر در دیر مغان آمد، یارم قدحی در دست _ غزل 27 _ حافظ[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر ای نفسِ خرّمِ بادِ صبا سعدی – غزل 2 + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر. از برِ یار آمده‌ای، مرحبا! قافلهٔ شب چه شنیدی ز صبح مرغِ سلیمان چه خبر از سبا. شعر ای نفسِ خرّمِ بادِ صبا – غزل 2 – سعدی ای نفسِ خرّمِ بادِ[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر اول دفتر به نام ایزد دانا سعدی – غزل 1 + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر. صانع پروردگار حی توانا اکبر و اعظم، خدای عالم و آدم صورت خوب آفرید و سیرت زیبا. شعر اول دفتر به نام ایزد دانا – غزل 1 – سعدی اول دفتر به[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر زلف‌آشفته و خِوی‌کرده و خندان‌لب و مست حافظ _ غزل 26 + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: پیرهن‌چاک و غزل‌خوان و صُراحی در دست نرگسش عربده‌جوی و لبش افسوس‌کنان. شعر زلف‌آشفته و خِوی‌کرده و خندان‌لب و مست _ غزل 26 _ حافظ زلف‌آشفته و خِوی‌کرده و خندان‌لب و[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر شکفته شد گل حَمرا و گشت بلبل مست حافظ _ غزل 25 + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: صلایِ سرخوشی، ای صوفیان باده پرست اساس توبه که در محکمی چو سنگ نمود. شعر شکفته شد گل حَمرا و گشت بلبل مست _ غزل 25 _ حافظ شکفته[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر مطلب طاعت و پیمان و صلاح از منِ مست حافظ _ غزل 24 + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: که به پیمانه کشی شهره شدم روز الست من همان دم که وضو ساختم از چشمه عشق. شعر مطلب طاعت و پیمان و صلاح از منِ مست _ غزل 24[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر خیال روی تو در هر طریق همره ماست حافظ _ غزل 23 + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: نسیم موی تو پیوندِ جانِ آگه ماست به رغم مدعیانی که منع عشق کنند. شعر خیال روی تو در هر طریق همره ماست_ غزل 23 _ حافظ خیالِ رویِ تو[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر چو بشنوی سخن اهل دل مگو که خطاست حافظ (غزل 22) + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: سخن شناس نه‌ای جان من، خطا این جاست سرم به دنیی و عقبی فرو نمی‌آید. شعر چو بشنوی سخن اهل دل مگو که خطاست _ غزل 22 _ حافظ چو بشنوی[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر دل و دینم شد و دلبر به ملامت برخاست حافظ (غزل 21) + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: گفت با ما منشین کز تو سلامت برخاست که شنیدی که در این بزم دمی خوش بنشست. شعر دل و دینم شد و دلبر به ملامت برخاست _ غزل 21 _[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر روزه یک سو شد و عید آمد و دل‌ها برخاست حافظ (غزل 20) + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: می ز خُمخانه به جوش آمد و می‌باید خواست نوبهٔ زهدفروشانِ گران جان بگذشت. شعر روزه یک سو شد و عید آمد و دل‌ها برخاست _ غزل 20 _ حافظ[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر ای نسیم سحر آرامگَهِ یار کجاست؟ حافظ (غزل 19) + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: منزلِ آن مَهِ عاشق‌کُشِ عیار کجاست؟ شبِ تار است و رَه وادیِ اِیمن در پیش. شعر ای نسیم سحر آرامگَهِ یار کجاست؟_ غزل 19 _ حافظ ای نسیم سحر آرامگَهِ یار کجاست؟ منزلِ[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر ساقیا آمدنِ عید، مبارک بادت حافظ (غزل 18) + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: وان مَواعید که کردی، مَرَواد از یادت در شگفتم که در این مدتِ ایامِ فراق. شعر ساقیا آمدنِ عید، مبارک بادت حافظ _ غزل 18 _ حافظ ساقیا آمدنِ عید، مبارک بادت وان[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر سینه از آتش دل، در غم جانانه بسوخت حافظ (غزل 17) + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: آتشی بود در این خانه، که کاشانه بسوخت تنم از واسطهٔ دوری دلبر بگداخت. شعر سینه از آتش دل، در غم جانانه بسوخت _ غزل 17 _ حافظ سینه از آتش[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر خَمی که ابروی شوخِ تو در کمان انداخت حافظ (غزل 16) + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: به قصد جانِ منِ زارِ ناتوان انداخت نبود نقش دو عالم، که رنگ الفت بود. شعر خَمی که ابروی شوخِ تو در کمان انداخت حافظ _ غزل 16 خَمی که ابروی[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر ای شاهد قدسی، که کشد بند نقابت؟ حافظ (غزل 15) + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: وی مرغ بهشتی، که دهد دانه و آبت؟ خوابم بشد از دیده در این فکر جگرسوز. شعر ای شاهد قدسی، که کشد بند نقابت؟ _ غزل 15 _ حافظ ای شاهد قدسی،[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر گفتم ای سلطان خوبان رحم کن بر این غریب حافظ (غزل 14) + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: گفت در دنبال دل، ره گم کُنَد مسکین غریب گفتمش مگذر زمانی، گفت معذورم بدار. شعر گفتم ای سلطان خوبان رحم کن بر این غریب _غزل 14 _ حافظ […]
دانلود دکلمه صوتی شعر می‌دمد صبح و کله بست سحاب حافظ (غزل 13) + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: الصَبوح الصَبوح یا اصحاب می‌چکد ژاله بر رخِ لاله. شعر می‌دمد صبح و کله بست سحاب – غزل 13 – حافظ می‌دمد صبح و کِلِّه بست سحاب الصَبوح الصَبوح یا اصحاب می‌چکد[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر ای فروغ ماه حسن از روی رخشان شما حافظ (غزل 12) + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: آبروی خوبی از چاه زَنَخدان شما عزم دیدار تو دارد جانِ بر لب آمده. شعر ای فروغ ماه حسن از روی رخشان شما – غزل 12 – حافظ ای فروغِ ماهِ[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر ساقی به نور باده برافروز جام ما حافظ (غزل 11) + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: مطرب بگو که کارِ جهان شد به کامِ ما ما در پیاله عکس رخ یار دیده‌ایم. شعر ساقی به نور باده برافروز جام ما – غزل 11 – حافظ ساقی به نور[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر دوش از مسجد سوی میخانه آمد پیر ما حافظ (غزل 10) + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: چیست یاران طریقت بعد از این تدبیر ما ما مریدان روی سوی قبله چون آریم چون. شعر دوش از مسجد سوی میخانه آمد پیر ما – غزل دهم 10 – حافظ […]
دانلود دکلمه صوتی شعر رونق عهد شباب است دگر بُستان را حافظ (غزل 9) + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: می‌رسد مژدهٔ گل بلبل خوش الحان را ای صبا گر به جوانان چمن باز رَسی شعر رونق عهد شباب است دگر بستان را – 9 – حافظ رونق عهد شباب است دگر[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر ساقیا برخیز و دَردِه جام را حافظ (غزل 8) + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: خاک بر سر کن غم ایام را ساغر می بر کفم نِه تا ز بَر شعر ساقیا برخیز و دَردِه جام را – غزل 8 – حافظ ساقیا برخیز و دَردِه جام را[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر صوفی بیا که آینه صافیست جام را حافظ (غزل 7) + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: تا بنگری صفای می لعل‌فام را راز درون پرده ز رندان مست پرس شعر صوفی بیا که آینه صافیست جام را حافظ – غزل هفتم 7 – حافظ صوفی بیا که[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر به ملازمان سلطان که رساند این دعا را؟ (غزل 6) + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر:که به شُکرِ پادشاهی ز نظر مران گدا را ز رقیب دیوسیرت به خدای خود پناهم شعر به ملازمان سلطان که رساند این دعا را؟ – غزل ششم 6 – حافظ به ملازمان[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر دل می‌رود ز دستم صاحب‌دلان خدا را حافظ (غزل 5) + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: دردا که راز پنهان خواهد شد آشکارا کشتی‌شکستگانیم ای باد شُرطِه برخیز شعر دل می‌رود ز دستم صاحب‌دلان خدا را – غزل 5 – حافظ دل می‌رود ز دستم صاحب‌دلان خدا را[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر صبا به لطف بگو آن غزال رعنا را حافظ (غزل 4) + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: که سر به کوه و بیابان تو داده‌ای ما را شکرفروش که عمرش دراز باد چرا شعر صبا به لطف بگو آن غزال رعنا را – غزل چهارم 4 – حافظ […]
دانلود دکلمه صوتی شعر اگر آن ترک شیرازی به دست آرد دل ما را حافظ (غزل 3) + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر:به خال هِندویَش بخشم سمرقند و بخارا را بده ساقی مِیِ باقی که در جنت نخواهی یافت شعر اگر آن ترک شیرازی به دست آرد دل ما را – غزل 3[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر صلاح کار کجا و من خراب کجا حافظ (غزل 2) + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: ببین تفاوتِ ره کز کجاست تا بکجا / دلم ز صومعه بگرفت و خِرقِهٔ سالوس… شعر صلاح کار کجا و من خراب کجا – غزل دوم 2 – حافظ صلاحِ کار کجا[…]
تمرین شنیداری وزن مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف) همانطور که در جلسه‌ی اولِ کارگاه آموزش عروض و قافیه گفتیم، بهترین و شیرین‌ترین راه برای یادگیری وزنِ شعر، خواندنِ شعر است. پس تا می‌توانید شعر بخوانید و تلاش کنید همراه با شعر خواندن به وزن شعر نیز فکر کنید. در اینجا درست خواندنِ شعر[…]
