قالب های شعر فارسی، نوعی دسته بندی برای شعر ها محسوب می‌شود. که می‌توان آن ها را با توجه به قالبی که دارند در دو دسته کلی کلاسیک (سنتی) و یا مدرن (نوین) قرار داد.
در کل منظور از قالب یک شعر فرمت ظاهری آن شعر است. یعنی آرایش کلی مصراع های شعر در کنار هم، نظام وزن های هر مصرع و نظم قافیه بندی آن است.
این قالب ها از دوران کهن پدید آمده اند، هرچند امروز هم رایج هستند. که دارای قوانینی مثل «تساوی وزن مصراع های یک شعر و نظم ثابت قافیه ها» هستند.
برای سرودن یک شعر در قالب کلاسیک، شاعر ناچار است به قوانین عروض و قافیه مسلط باشد. حتی آگاهی به این قوانین برای مخاطبان شعر و اهالی موسیقی به طور مثال نوازنده ها و خواننده ها هم خالی از لطف نیست.
برای یادگیری آسان و سریع عروض و قافیه می‌توانید در کارگاه عروض و قافیه شرکت کنید.
غزل، چهارپاره، مثنوی، قطعه، قصیده، مسمط، رباعی، دوبیتی و…
در دوران معاصر شاعرانی بر آن شدند که سنت شکنی کرده و پا را فراتر از قواعد و قوانینی بگذارند که یک شاعر را در سروندن شعر محدود می‌کند. یعنی دو اصل کلی تساوی وزن مصراع های شعر و نظم ثابت قافیه ها را دیگر رعایت نکردند. که ما از نیما یوشیج بعنوان اولین پدید آورنده رسمی قالب های نوین یاد می‌کنیم.
در زیر شعری از نیما را می‌خوانیم.
کشتگاهم خشک ماند و یکسره تدبیرها
گشت بی سود و ثمر
تنگنای خانه ام را یافت دشمن با نگاه حلیه اندوزش
وای بر من! می کند آماده بهر سینه ی من تیرهایی
که به زهر کینه آلوده ست.
پس به جاده های خونین کله های مردگان را
به غبار قبرهای کهنه اندوده
از پس دیوار نبر خاک می چیند
وز پی آزار دل آزردگان
در میان کله های چیده بنشیند
سرگذشت زجر را خواند.
وای بر من!
در شبی تاریک از اینسان
بر سر این کله ها جنبان
چه کسی آیا ندانسته گذارد پا؟
از تکان کله ها آیا سکوت این شب سنگین
-کاندر آن هر لحظه مطرودی فسون تازه می بافد-
کی که بشکافد؟
یک ستاره از فساد خاک وارسته
روشنایی کی دهد آیا
این شب تاریک دل را؟
عابرین! ای عابرین!
بگذرید از راه من بی هیچ گونه فکر
دشمن من می رسد، می کوبدم بر در
خواهدم پرسید نام و هر نشان دیگر.
وای بر من!
به کجای این شب تیره بیاویزم قبای ژنده ی خود را
تا کشم از سینه ی پر درد خود بیرون
تیرهای زهر را دلخون؟
وای بر من!
24 بهمن 1318
قالب شعر: نیمایی
برای مطالعه دیگر اشعار نیما یوشیج از طریق دکمه زیر اقدام کنید.
اشعار نیما یوشیجاز قالب های نوین(مدرن) می‌توان به نیمایی، سپید و موج نو اشاره کرد.
به هر که جور نکردی نمی توانستی به هر که جور نکردی نمی توانستی تو آن نه ای که جفایی توانی و نکنی مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران دو فرقه[…]
چشم مستت شوخی آغازد همی چشم مستت شوخی آغازد همی وز نگاهی کار ما سازد همی مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران دو فرقه اند که هر یک در صورتی[…]
هزار سال رهست از تو تا مسلمانی هزار سال رهست از تو تا مسلمانی هزار سال دیگر تا به شهر انسانی مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران دو فرقه اند که[…]
یک روز تو را به راه دیدم یک روز تو را به راه دیدم هر روز مراست دیده بر راه مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران دو فرقه اند که هر[…]
من در غم تو چو مرغ سرکنده من در غم تو چو مرغ سرکنده همواره لبت ز عیش در خنده مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران دو فرقه اند که هر[…]
ببال ای تخت افریدون نیار ای تاج کیخسرو ببال ای تخت افریدون نیار ای تاج کیخسرو که این ملک کهن را داد یزدان شهریاری تو مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران[…]
دل زنده می شود به نسیم خیال تو دل زنده می شود به نسیم خیال تو جان رقص می کند به امید وصال تو مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران دو[…]
برادرا، به عروس نشاط،همسر شو برادرا، به عروس نشاط،همسر شو ولیک با خبر از حال این برادر شو مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران دو فرقه اند که هر یک […]
شبروی گر هست ماه است آن هم اندر آسمان شبروی گر هست ماه است آن هم اندر آسمان سرکشی گر هست سروست آن هم اندر بوستان مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم[…]
رئیس خیل هواجن امام جمعه حسن رئیس خیل هواجن امام جمعه حسن مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران دو فرقه اند که هر یک در صورتی[…]
پیش مرگت شوم ای لعبت چین پیش مرگت شوم ای لعبت چین که غلامیت به از سلطنت روی زمین مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران دو فرقه اند که هر یک[…]
همایون باد و فرخ باد و میمون همایون باد و فرخ باد و میمون جلوس شاه بر تخت همایون مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران دو فرقه اند که هر یک[…]
دردت به جانم ای بت نامهربان من دردت به جانم ای بت نامهربان من زیرا که بی تو مایه‌ی رنج است جان من مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران دو فرقه[…]
هنر اکنون به دل خاک طلب باید کرد هنر اکنون به دل خاک طلب باید کرد زانکه اندر دل خا کند همه پرهنران مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران دو فرقه[…]
قربان سرت شوم بیا حالم بین قربان سرت شوم بیا حالم بین در دست فراق خویش با مالم بین مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران دو فرقه اند که هر یک[…]
تصدقت شوم ای گلعذار سیمین تن تصدقت شوم ای گلعذار سیمین تن که بی حضور تو تلخ است زندگانی من مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران دو فرقه اند که هر[…]
من موصوله ام و از لب لعلت جانا من موصوله ام و از لب لعلت جانا صله بوسه دهم عاید آن می خواهم مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران دو فرقه[…]
به ابی انت و امی ز خدا می خواهم به ابی انت و امی ز خدا می خواهم که رساند زره لطف بدان درگاهم مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران دو[…]
در آن زمان که بود بیم جان شگفت مدار در آن زمان که بود بیم جان شگفت مدار به زیر چادر ناهید اگر خزد بهرام مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران[…]
عزیز من به خدا جز تو یک عزیز ندارم عزیز من به خدا جز تو یک عزیز ندارم رفیق هجر تو جز اشک ریز ندارم مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران[…]
خداوندگارا تو را در دو عالم خداوندگارا تو را در دو عالم به اورنگ اقبال خواهم مسلم مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران دو فرقه اند که هر یک در[…]
مطاعا، مشفقا تا چند غفلت داری از حالم مطاعا، مشفقا تا چند غفلت داری از حالم ببین دور از درت گیتی پریشان کرده احوالم مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران دو[…]
رفیق من مه من یار من جعلت فلاک رفیق من مه من یار من جعلت فلاک گرم تو دوستی از دشمنان ندارم باک مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران دو فرقه[…]
از دیر نخواهم رفت در کعبه که میدانم از دیر نخواهم رفت در کعبه که میدانم در دیر و حرم قبله است محراب دو ابرویش مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران[…]
از کلام و خنده دشنام و گله، ضرب و کنایت از کلام و خنده دشنام و گله، ضرب و کنایت شور و شیرین تند و تلخ و ترش و تیز است آن زبانش مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن[…]
گریه مینا، نگر به چشم ترش بین گریه مینا، نگر به چشم ترش بین ناله بربط شنو به داد دلش رس مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران دو فرقه اند که[…]
به غیر از غمزه و حسن و لطافت خوبرویان را به غیر از غمزه و حسن و لطافت خوبرویان را هزاران نکته می‌باید که جز عاشق نداند کس مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه[…]
می رسانم به عز عرض حضور می رسانم به عز عرض حضور بنده ی زار مضطر مهجور مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران دو فرقه اند که هر یک در[…]
ای کودک نوزاده که پیران جهان را ای کودک نوزاده که پیران جهان را تعلیم کنی دانش و تلقین کنی اسرار مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران دو فرقه اند که[…]
حق تعالی مر ترا آورده از ایران پدید حق تعالی مر ترا آورده از ایران پدید همچو نادرشاه از افشار و تیمور از تتر مطالب بیشتر در: پیشنهاد ویژه برای مطالعه حال دلم طوفانیست در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم آن شنیدم خیمه ای از شاه روس مردم ایران دو[…]
