با توجه به اینکه وجود نگاه انتقادی در هر حوزه ای لازم است و باعث اصلاح و پیشرفت اون حوزه میشود. در ادبیات هم نقد و انتقاد جایگاه ویژه ای دارد. نقد ادبی یکی از مهم ترین بخش های ادبیات است.
یک منتقد ادبی وقتی یک نقد ادبی درباره شعر،رمان یا یک متن ادبی می‌نویسد یعنی آن اثر را ارزشیابی میکند و نقاط قوت و ضعف آن را بررسی میکند. بهتر است یک نقد ادبی علمی، ساده و بر پایه استدلال و منطق باشد. واضح است که برای نوشتن نقد ادبی باید دانش و مطالعه لازم را در حوزه ادبیات داشت. نقد خوب است بی طرفانه و با صراحت لهجه باشد تا وظیفه خود را به درستی انجام دهد. یک نقد خوب می‌تواند به شاعر یا نویسنده کمک کند تا اثر خود را بهبود بخشد و نقاط ضعف آن را برطرف کند و اثرش را از دیدگاه های مختلف نگاه کند. اینکه شعر ما را دیگران چطور نگاه کرده و برداشت آن ها از اثر چه بوده است خیلی می‌تواند جالب و کمک کننده باشد که اثر خود را از دریچه نگاه دیگری هم ببینیم.
علاوه بر آن مطالعه نقد های ادبی می‌تواند به مخاطب های شعر و ادبیات هم کمک کند تا نگاه بهتر و دقیق تری به آثار ادبی داشته باشند.
منتقد ادبی یک اثر ادبی را از لحاظ فرم و محتوا بررسی میکند
تاریخچه نقد ادبی به دوران یونان باستان بازمی‌گردد. شاید بتوان ارسطو را اولین منتقد ادبی دانست که در کتاب بوطیقای خود درباره آثار ادبی مختلف صحبت کرده و به تفسیر آن ها پرداخته است. بعد از او افلاطون را داریم.
نقد ادبی در ایران از دوران پس از اسلام آغاز شد با نقد شعر های شاعران. از اولین منتقد های ادبی ایرانی میشود از سمرقندی، خواجه نصیرالدین طوسی و ابن سینا نام برد.
تنها صداست که می ماند : داوری آن سوی در نشسته است بی ردای شوم قاضیان ذاتش درایت و انصاف/ هیأتش زمان/ و خاطره ات تا جاودان جاویدان – در گذرگاه ادوار/ داوری خواهد شد. احمد شاملو – “در آستانه” اگر زن بودن فروغ را نخستین زمینه آماده و فراهم برای جوشش عصیان انسانی به[…]
متناقض نمایی در شعر فروغ فرخزاد : تناقض یا نقیض گویی (Paradox) یکی از مباحث منطقی است «تناقض» در لغت به معنی با هم ضد و نقیض بودن، ضد یکدیگر بودن ناهمتایی و ناسازی است. تناقض در لفظ در صورتی است که یکی از آن دو امری را اثبات کند و دیگری نفی (داد، ۱۳۷۸ ۸۹).[…]
بررسی مرد در اشعار فروغ فرخزاد : فروغ فرخزاد ۸ دی ماه سال ۱۳۱۳ در محله ی امیریه تهران دیده به جهان گشود و در سال ۱۳۲۹ زمانی که ۱۶ سالش بود با پرویز شاپور ازدواج کرد و بعد از ۵ سال در سال ۱۳۳۴ از هم جدا شدند و حاصل این ازدواج ناموفق فرزندی[…]
خوانش اسطوره شناختی شعر «آن روزها» از دیدگاه نوثروپ فرای : فروغ فرخزاد زنی منحصر به فرد در تاریخ ادبیات ایران است. او شاید نخستین زن در تاریخ شعر و ادب معاصر است که با نگاه زنانه به خود و دنیای اطرافش نگرد و سبک شعری او از برخی جهات در شعر معاصر ایران انقلابی[…]
خوانش شعر «ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد» از دیدگاه تحلیل روانکاوی ژاک لاکان : شعر فروغ شعری اعتراضی است و بازتاب ،احساسات عواطف و اندیشه هایی است که در نیمی از آن چهره ی زن سوژه ی اشعار ،«سیر»، «دیوار» و «عصیان» نمایان شده و نیمرخ دیگر آن تصویر متفاوتی از زن دو «دفتر[…]
پژوهشی نو در شعر فروغ فرخزاد : در تاریخ ،سیاسی اقتصادی و اجتماعی ایران تصویری محو و کمرنگ از حضور زنان در جامعه دیده میشود که البته هر چه به دوران معاصر نزدیکتر میشویم این تصویر روشن تر و شفافتر میگردد. اما موقعیت زن در تاریخ ادبیات، بنوعی دیگر است، اگر . چه حضور زن[…]
زن در شعر پروین اعتصامی، فروغ فرخزاد و سیمین بهبهانی: تنها تاریخ نیست که حوادث رویدادها و جریانهای مختلف جوامع بشری را ثبت و منتقل می کند، ادبیات نیز با انعکاس هنری مسایل فردی و اجتماعی مددکار تاریخ است و چه بسا راستگوتر و ریزبین تر بنابر این یک راه مطمئن برای شناخت مسایل اجتماعی هر[…]
مقایسه محتوایی اشعار غنایی سه شاعر زن و مرد معاصر؛ پروین اعتصامی، فروغ فرخزاد، طاهره صفار زاده ،ملک الشعرای بهار، سهراب سپهری و علی موسوی گرمارودی: تأثیر زنان در پایه گذاری پیشرفته و تحولات شعر فارسی این مهمترین جلوه ادبی زبان فارسی را نمی توان نادیده گرفت، هم اکنون زن ایرانی امتیازات چشمگیری به دست[…]
بررسی مقایسه ای شعر فروغ و سپهری از نظرگاه فکری و محتوایی : سهراب و فروغ از میان شاعران معاصر ارتباط شاعرانه و دوستانه بیشتری با هم داشته اند. درباره روابط دوستانه این دو گفته اند که گاه فروغ از نمایشگاههای نقاشی سپهری دیدن میکرد (جلالی، ۱۳۷۲، ص (٦٢٦) و گاه نیز برای دیدن او[…]
مضامین شعری فروغ فرخزاد : فروغ فرخزاد در ۱۵ دی ۱۳۱۳ و در خانواده ای از طبقه ی متوسط به دنیا آمد پدرش افسر مستبد ارتش رضاخانی بود که در کودتای رضاخان نقش داشت ولی برخلاف اخلاق ارتشی و مستبدش علاقه خاصی به شعر داشت و در خلوت خود با اشعار حافظ و سعدی مأنوس بود[…]
بررسی تطبیقی شعر و اندیشۀ فروغ فرخراد و سیلویا پلات : پیروان نقد روانشناختی اثر ادبی را در درجه اول بیان حالت ذهنی و شخصیت فردی نویسنده آن میدانند. این رویکرد در اوایل قرن نوزدهم و در نتیجه رویکرد بیانگری رمانتیسم پدید آمد که جایگزین نظرات تقلیدی و عملگرای پیش از خود بود. در سال[…]
اندیشۀ مرگ و زوال در اشعار فروغ فرخزاد : مرگ حقیقت توام با زندگی همواره مسأله ای بغرنج و به ظاهر حل نشدنی برای بشر بوده است. این رویداد احساس برانگیز و واقعیت انکارناپذیر به آسانی تشریح و تبیین نمی شود و نمیتوان آن را به راحتی انتقال داد. ناشناخته بودن مرگ، واکنش های متفاوت و[…]
عشق و کارکردهای آن در اشعار فروغ فرخراد : موضوع عشق یکی از اصلی ترین موضوعات شعر فارسی است که در شعر معاصر نیز به عنوان یکی از موضوعات مهم جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است. از دیرباز بحث در خصوص چیستی عشق و انواع آن در میان پژوهشگران مطرح بوده است.[…]
وصف در شعر فروغ فرخزاد : هنگامی که میل به بروز و بیان احساسات و تفکرات دروئی در وجود هنرمند به غلیان در می آید، می کوشد با بهره جستن از ابزار هنری ای که در اختیار دارد، به افکار و احساسات خویش عینیت و تجستم بخشد، از این رو میتوان اثر خلق شده را[…]
رهایی از خویشتن در شعر فروغ فرخزاد : صرف نظر از بهره گیری شعر فارسی معاصر از برخی ویژگی های شعر دوره ی مشروطیت و خودنمایی در برخی از مضامین نو (آرین ،پور ١٣٧٦ ٥٧٧ و شفیعی کدکنی، ۱۳۸۰: ۱۳، ۳۵) انسان گرایی و پرداختن به مفاهیم و دغدغه های عمیق و ریشه دار انسان[…]
بررسی هنجارگریزی در شعر فروغ فرخزاد : مقدمه هنجارگریزی از موضوعات بسیار مهمی است که هم در حوزه نقد ادبی و شناخت شعر و هم در سبک شناسی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هنجار در لغت به معنی قاعده و قانون است. اگر چیزی روشمند ،باشد بهنجار .است هنجارگریزی یعنی عدول از هنجارها و[…]
نقدی روانکاوانه بر شعر هملت شاملو : یکی از جریانهای پویای نظریه ادبی معاصر نقد روان کاوانه است برخی از پرسشهایی که منتقدان ادبی روانکاو دربارۀ متون ادبی مطرح میکنند چنین است: شکلهای گوناگون سرکوب چگونه اثر ادبی را ساختار میبخشد؟ شخصیت اصلی تحت تأثیر کدام انگیزه های ناخودآگاهانه قرار دارد؟ آیا پویشهای ادیبی یا[…]
مقایسه عشق پدرانه در اشعار احمد شاملو و نزار قبانی با تکیه بر آراء اریک فروم : ۱- بیان مساله وسوالات تحقیق ارتباط شاملو با پدر و دوری ایشان از یکدیگر مسئله ایست که هم در بعد فردی و هم اجتماعی باید به آن پرداخت. در بعد فردی با استفاده از روانکاوی تحلیلی و بر[…]
سیمای قوم ترکمن در اشعار احمد شاملو، نادر ابراهیمی و صادق هدایت :قومیت ها گروههای مختلف اجتماعی یک ملت میباشند که با اعضای درون گروهی خود اشتراک زبانی، فرهنگی، ادبی و نژادی دارند و با دیگر گروه های همان ملت از طریق زبان ملی در ارتباط هستند اقوام مختلف درون یک کشور از همه جنبه[…]
عینیت و ذهنیت در توصیفات شاملو : توصیف از ارکان مهم شعر و ادب است. از آن جا که شعر دوره معاصر یکی از مهم ترین دوره های ادبیات فارسی است و توصیف از ویژگیهای اساسی این دوره است، بنابراین بررسی چگونگی آن در شعر شاعران برجسته معاصر از جمله شاملو که یکی از ارکان[…]
مخاطبان خاص و عام در اشعار احمد شاملو : مخاطب شناسی موضوع تازه ای است که توجه بیشتر اندیشمندان حوزه ادبیات در عصر حاضر را به خود اختصاص داده است. لزوم شناخت مخاطب و راه های افزایش تأثیر در مخاطبان از طریق روشهای کارآمد هنر سخن وری و تأثیر آن در نفوس و اذهان و حسن[…]
عناصر و مضامین ترسایی در شعر شاملو : در ادبیات کلاسیک فارسی به ویژه شعر پرداختن به مسیح (ع) و مسائل مربوط به آیین مسیحیت، به طور عمده متأثر از قرآن روایات و تفاسیر طرف توجه بسیاری از شاعران و چنین به نظر میرسد که نقش از ناصر خسرو و سنایی تا خاقانی ،نظامی،سعدی و حافظ[…]
اسطوره شکنی و اسطوره سازی رمانتیک در شعر شاملو : اسطوره به ساده ترین و معمولی ترین معنا نوعی سرگذشت یا داستان است که معمولاً به خدا یا رب النوع و موجودات الهی مربوط میشود (زرافا ۱۳۸۴ ۱۱۴) و ادبیات ابزاری است که اسطوره ها را تداوم میبخشد کوپ ۱۳۸۴ (۴) رویکرد ادبیات به اسطوره[…]
آسیب شناسی نارسیسم زبانی در شعر شاملو : خوانندگان جدی شعر معاصر فارسی احمد شاملو را به حق، یکی از پنج قله ی دست نیافتنی و صاحب وجاهت زبانی این نحله ی هنری شناخته و ارج می نهند. در نقد اشعار شاملو، هم پای رهیافتهای نوپدیدی که او در ساخت و صورت شعر سپید ارزانی[…]
سبک شناسی انتقادی شعر شاملو : سبک شناسی انتقادی به عنوان سیستم یا نظامی ،فکری مختصات و ویژگیهای خاص یک اثر ادبی را که با فرایندهای اجتماعی سلطه و قدرت مرتبط هستند مورد واکاوی قرار میدهند. بدین ترتیب متن در ارتباطی تنگاتنگ با بافت موقعیتی اجتماع بررسی میشود. اثر ادبی برساخته مناسبات جامعه است و[…]
تحلیل تطبیقی اشعار اجتماعی برتولت برشت و شاملو : ادبیات تطبیقی، دانشی است که در آن عناصر مشترک ادبیات کشورهای مختلف بررسی می شود. در واقع ادبیات تطبیقی تصویر و بازتاب ادبیات و فرهنگ ملتی در ملت یا ملت های دیگر و به نوعی دادوستدی فرهنگی است. شعر اجتماعی، سروده ای است که در میان[…]
تحلیل گفتمان و گفتمان طنز در شعر حرف آخر شاملو : احمد شاملو را بی تردید در جرگه شاعران معاصر باید از تأثیر گذارترین آنان به شمار آورد. شعر او جدا از غنای محتوایی به لحاظ زبان و فرم بسیار هدف توجه است. به ویژه که او از شاعران آوانگارد در جریان نوگرایی شعری و[…]
زمینۀ اجتماعی اشعار شاملو و ماغوط : مطالعه و بررسی اشعار شاملو (۱۳۷۹-۱۳۰۴) و ماغوط (۲۰۰۶-۱۹۳۴) بیانگر نوعی وحدت فکری در شعر آرمان مشترک و فعالیت های فرهنگی، اجتماعی یکسان است؛ بی آنکه این دو شاعر مراوده و تعاملی با یکدیگر داشته باشند. ماغوط و شاملو به عنوان بنیانگذاران شعر سپید یا قصيده النشر در[…]
تناسخ و قداست گیاهی در شعر سپهری و شاملو : «در خواب درختان نوشیده شویم که شکوه روییدن در ما میگذرد»(سپهری) نویسنده : دکتر حمیرا زمردی از آرشیو مطالب نیز دیدن کنید: تناسخ و قداست گیاهی در شعر سپهری و الف. بامداد: جلوه های قداست گیاهان در قالب اعتقاد به تناسخ، تولد دوباره و رستاخیز[…]
بررسی مفهوم عشق در آرمان شهر احمد شاملو : اﻧﺴﺎن در ﻃﻮل زﻣﺎن در ﻫﺮ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﮑﺎﻧﯽ و زﻣﺎﻧﯽ و ﺑﺎ ﻫﺮ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ در زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ اي ﻣﻄﻠﻮب ﻣﯽ اﻧﺪﯾﺸﯿﺪه و ﻫﻤﯿﺸﻪ درﺻﺪد آن ﺑﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻄﻠﻮب را ﺑﻨﺎ ﻧﻬﺪ. ﻓﺎراﺑﯽ در ﮐﺘﺎب” اﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎي اﻫﻞ ﻣﺪﯾﻨﮥ ﻓﺎﺿﻠﻪ” ﻣﺪﯾﻨﮥ ﻓﺎﺿﻠﻪ را ﭼﻨﯿﻦ[…]
