اوزان شعر فارسی

هنگام خواندن اشعار کلاسیک یک موسیقی منظم و یک تناسب آوایی را میان مصرع ها و ابیات شعر احساس می‌کنیم که این همان وزن شعر است. در این قسمت به معرفی پر استفاده ترین اوزان شعر فارسی می‌پردازیم.

اوزان شعر فارسی

وزن یک تناسب آوایی است که هنگام خواندن شعر گوش را می‌نوازد و بر مبنای ضرباهنگ های موسیقیایی بنا شده است. که مبنای آن تلفظ واژه هاست نه شکل نوشتاری آن ها. ابتدا باید با مفهوم هجا آشنا شویم و بتوانیم شعر را به هجاهای ساده تفکیک کنیم که به این کار تقطیع می‌گویند. هجاهای فارسی در سه دسته کوتاه، بلند و کشیده دسته بندی می‌شوند.

شاعران فارسی حدود سیصد وزن را تجربه کرده اند و از بین آن ها تعداد محدودی محبوب و پر استفاده شدند.

رابطه وزن شعر و موسیقی

وزن شکلی از موسیقی در کلام است و انسان همواره در برابر موسیقی واکنشی غریزی نشان داده است و این تمایل انسان به یک نوع نظم آوایی و ضرباهنگ های مطلوب خاصیتی ذاتی است.

تقی پورنامداریان در کتاب تأملی در شعر احمد شاملو آورده است: «آهنگ صدا و شیوه سخن گفتن ما هرگز در حالات خشم و شادی و اندوه یکسان نیست. موسیقی که وسیله بیان آن، صوت است، قادر است بی واسطه هر کلام و بیانی که واجد مفهوم و معنایی باشد، در ما حالات عاطفی گوناگون، و البته عکس العمل های مادی و جسمانی متناسب با آن را بوجود بیاورد.»

وزن های پر استفاده

بیست و دو وزن کاربردی را از طریق دکمه های زیر می‌توانید ببینید و شعر های مربوط به آن را بخوانید و تمرین کنید. در کارگاه آموزش عروض و قافیه بصورت جامع و کامل این اوزان تدریس می‌شوند.

مفتعلن مفتعلن فاعلن

فعلاتن

فعولن فعولن فعولن فعل

مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن

فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن

فعلاتن مفاعلن فعلن

مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن

مفعول مفاعیل مفاعیل فعل

مستفعلاتن مستفعلاتن

مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن

مفاعیلن

مفاعیلن مفاعیلن فعولن

مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن

مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن

مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن

فعولن

فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن

فاعلات مفعولن فاعلات مفعولن

مفاعیلن مفاعیلن فعولن

مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن

فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن

مستفعلن

تمرین سماعی عروض با وزن فعلاتن (رمل مثمن مخبون)

تمرین شنیداری با وزن فعلاتن (رمل مثمن مخبون)

تمرین شنیداری با وزن فعلاتن (رمل مثمن مخبون)   فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن   همانطور که در جلسه‌ی اولِ کارگاه آموزش عروض و قافیه گفتیم، بهترین و شیرین‌ترین راه برای یادگیری وزنِ شعر، خواندنِ شعر است. پس تا می‌توانید شعر بخوانید و تلاش کنید همراه با شعر خواندن به وزن شعر نیز فکر کنید. در[…]

تمرین سماعی عروض با وزن فعولن فعولن فعولن فعل

تمرین شنیداری با وزن فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف)

تمرین شنیداری با وزن فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف)   وزن شاهنامه این وزن به وزن شاهنامه معروف است.   همانطور که در جلسه‌ی اولِ کارگاه آموزش عروض و قافیه گفتیم، بهترین و شیرین‌ترین راه برای یادگیری وزنِ شعر، خواندنِ شعر است. پس تا می‌توانید شعر بخوانید و تلاش کنید همراه با شعر[…]

تمرین سماعی عروض با وزن مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن

تمرین شنیداری با وزن مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن

تمرین شنیداری با وزن مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن   همانطور که در جلسه‌ی اولِ کارگاه آموزش عروض و قافیه گفتیم، بهترین و شیرین‌ترین راه برای یادگیری وزنِ شعر، خواندنِ شعر است. پس تا می‌توانید شعر بخوانید و تلاش کنید همراه با شعر خواندن به وزن شعر نیز فکر کنید. در اینجا درست خواندنِ شعر مهم‌ترین[…]

تمرین شنیداری عروض وزن فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن

تمرین شنیداری وزن فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)

تمرین شنیداری وزن فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)     همانطور که در جلسه‌ی اولِ کارگاه آموزش عروض و قافیه گفتیم، بهترین و شیرین‌ترین راه برای یادگیری وزنِ شعر، خواندنِ شعر است. پس تا می‌توانید شعر بخوانید و تلاش کنید همراه با شعر خواندن به وزن شعر نیز فکر کنید. در اینجا[…]

تمرین شنیداری وزن فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)

تمرین شنیداری وزن فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)

تمرین شنیداری وزن فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)   همانطور که در جلسه‌ی اولِ کارگاه آموزش عروض و قافیه گفتیم، بهترین و شیرین‌ترین راه برای یادگیری وزنِ شعر، خواندنِ شعر است. پس تا می‌توانید شعر بخوانید و تلاش کنید همراه با شعر خواندن به وزن شعر نیز فکر کنید. در اینجا درست خواندنِ شعر[…]

تمرین شنیداری عروض با وزن مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون)

تمرین شنیداری با وزن مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون)

تمرین شنیداری با وزن مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون)   همانطور که در جلسه‌ی اولِ کارگاه آموزش عروض و قافیه گفتیم، بهترین و شیرین‌ترین راه برای یادگیری وزنِ شعر، خواندنِ شعر است. پس تا می‌توانید شعر بخوانید و تلاش کنید همراه با شعر خواندن به وزن شعر نیز فکر کنید. در اینجا[…]

تمرین سماعی عروض با وزن مفعول مفاعیل مفاعیل فعل

تمرین شنیداری با وزن مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی)

تمرین شنیداری با وزن مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی) (وزن رباعی)   همانطور که در جلسه‌ی اولِ کارگاه آموزش عروض و قافیه گفتیم، بهترین و شیرین‌ترین راه برای یادگیری وزنِ شعر، خواندنِ شعر است. پس تا می‌توانید شعر بخوانید و تلاش کنید همراه با شعر خواندن به وزن شعر نیز فکر کنید. در اینجا[…]

تمرین شنیداری وزن مستفعلاتن مستفعلاتن (مستفعلن فع مستفعلن فع)

تمرین شنیداری وزن مستفعلاتن مستفعلاتن (مستفعلن فع مستفعلن فع)

تمرین شنیداری وزن مستفعلاتن مستفعلاتن (مستفعلن فع مستفعلن فع)   همانطور که در جلسه‌ی اولِ کارگاه آموزش عروض و قافیه گفتیم، بهترین و شیرین‌ترین راه برای یادگیری وزنِ شعر، خواندنِ شعر است. پس تا می‌توانید شعر بخوانید و تلاش کنید همراه با شعر خواندن به وزن شعر نیز فکر کنید. در اینجا درست خواندنِ شعر[…]

تمرین شنیداری وزن مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن

تمرین شنیداری وزن مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)

تمرین شنیداری وزن مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)   همانطور که در جلسه‌ی اولِ کارگاه آموزش عروض و قافیه گفتیم، بهترین و شیرین‌ترین راه برای یادگیری وزنِ شعر، خواندنِ شعر است. پس تا می‌توانید شعر بخوانید و تلاش کنید همراه با شعر خواندن به وزن شعر نیز فکر کنید. در اینجا درست[…]

تمرین شنیداری عروض با وزن مفاعیلن(هزج مثمن سالم)

تمرین شنیداری با وزن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)

تمرین شنیداری با وزن مفاعیلن (هزج مثمن سالم) (هزج مثمن سالم)   همانطور که در جلسه‌ی اولِ کارگاه آموزش عروض و قافیه گفتیم، بهترین و شیرین‌ترین راه برای یادگیری وزنِ شعر، خواندنِ شعر است. پس تا می‌توانید شعر بخوانید و تلاش کنید همراه با شعر خواندن به وزن شعر نیز فکر کنید. در اینجا درست[…]

تمرین سماعی عروض با وزن مفاعیلن مفاعیلن فعولن( هزج مسدس محذوف)

تمرین شنیداری با وزن مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف)

تمرین شنیداری با وزن مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف) ( هزج مسدس محذوف) وزن دوبیتی این وزن، به وزن دوبیتی هم معروف است.   همانطور که در جلسه‌ی اولِ کارگاه آموزش عروض و قافیه گفتیم، بهترین و شیرین‌ترین راه برای یادگیری وزنِ شعر، خواندنِ شعر است. پس تا می‌توانید شعر بخوانید و تلاش کنید[…]

تمرین شنیداری عروض با وزن مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن

تمرین شنیداری وزن مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن

تمرین شنیداری وزن مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)   همانطور که در جلسه‌ی اولِ کارگاه آموزش عروض و قافیه گفتیم، بهترین و شیرین‌ترین راه برای یادگیری وزنِ شعر، خواندنِ شعر است. پس تا می‌توانید شعر بخوانید و تلاش کنید همراه با شعر خواندن به وزن شعر نیز فکر کنید. در اینجا[…]

تمرین شنیداری عروض با وزن مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن

تمرین شنیداری عروض با وزن مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب)

تمرین شنیداری عروض با وزن مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب)     همانطور که در جلسه‌ی اولِ کارگاه آموزش عروض و قافیه گفتیم، بهترین و شیرین‌ترین راه برای یادگیری وزنِ شعر، خواندنِ شعر است. پس تا می‌توانید شعر بخوانید و تلاش کنید همراه با شعر خواندن به وزن شعر نیز فکر کنید. در[…]

تمرین شنیداری عروض با وزن مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن

تمرین شنیداری با وزن مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب)

تمرین شنیداری با وزن مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب) (هزج مثمن اخرب)   همانطور که در جلسه‌ی اولِ کارگاه آموزش عروض و قافیه گفتیم، بهترین و شیرین‌ترین راه برای یادگیری وزنِ شعر، خواندنِ شعر است. پس تا می‌توانید شعر بخوانید و تلاش کنید همراه با شعر خواندن به وزن شعر نیز فکر کنید.[…]

تمرین سماعی عروض با وزن فعولن ( متقارب مثمن سالم )

تمرین شنیداری با وزن فعولن (متقارب مثمن سالم)

تمرین شنیداری با وزن فعولن (متقارب مثمن سالم) ( متقارب مثمن سالم )   همانطور که در جلسه‌ی اولِ کارگاه آموزش عروض و قافیه گفتیم، بهترین و شیرین‌ترین راه برای یادگیری وزنِ شعر، خواندنِ شعر است. پس تا می‌توانید شعر بخوانید و تلاش کنید همراه با شعر خواندن به وزن شعر نیز فکر کنید. در[…]

تمرین سماعی برای وزن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن

تمرین شنیداری برای وزن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن مخذوف)

تمرین شنیداری برای وزن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن مخذوف) (رمل مثمن مخذوف)   همانطور که در جلسه‌ی اولِ کارگاه آموزش عروض و قافیه گفتیم، بهترین و شیرین‌ترین راه برای یادگیری وزنِ شعر، خواندنِ شعر است. پس تا می‌توانید شعر بخوانید و تلاش کنید همراه با شعر خواندن به وزن شعر نیز فکر کنید.[…]

تمرین شنیداری وزن فاعلات مفعولن فاعلات مفعولن

تمرین شنیداری وزن فاعلات مفعولن فاعلات مفعولن (مقتضب مثمن مطوی مقطوع)

تمرین شنیداری وزن فاعلات مفعولن فاعلات مفعولن (مقتضب مثمن مطوی مقطوع)   همانطور که در جلسه‌ی اولِ کارگاه آموزش عروض و قافیه گفتیم، بهترین و شیرین‌ترین راه برای یادگیری وزنِ شعر، خواندنِ شعر است. پس تا می‌توانید شعر بخوانید و تلاش کنید همراه با شعر خواندن به وزن شعر نیز فکر کنید. در اینجا درست[…]

تمرین سماعی عروض با وزن مفاعیلن مفاعیلن فعولن( وزن دوبیتی)

تمرین شنیداری با وزن مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف)

تمرین شنیداری با وزن مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف) (هزج مسدس محذوف)   وزن دو بیتی این وزن به وزن دوبیتی معروف است.   همانطور که در جلسه‌ی اولِ کارگاه آموزش عروض و قافیه گفتیم، بهترین و شیرین‌ترین راه برای یادگیری وزنِ شعر، خواندنِ شعر است. پس تا می‌توانید شعر بخوانید و تلاش کنید[…]

تمرین سماعی عروض با وزن مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب)

تمرین شنیداری با وزن مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب)

تمرین شنیداری با وزن مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب) (هزج مثمن اخرب)   همانطور که در جلسه‌ی اولِ کارگاه آموزش عروض و قافیه گفتیم، بهترین و شیرین‌ترین راه برای یادگیری وزنِ شعر، خواندنِ شعر است. پس تا می‌توانید شعر بخوانید و تلاش کنید همراه با شعر خواندن به وزن شعر نیز فکر کنید.[…]

تمرین سماعی عروض با وزن فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن (رمل مثمن مشکول)

تمرین شنیداری با وزن فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن (رمل مثمن مشکول)

تمرین شنیداری با وزن فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن (رمل مثمن مشکول) (رمل مثمن مشکول)     همانطور که در جلسه‌ی اولِ کارگاه آموزش عروض و قافیه گفتیم، بهترین و شیرین‌ترین راه برای یادگیری وزنِ شعر، خواندنِ شعر است. پس تا می‌توانید شعر بخوانید و تلاش کنید همراه با شعر خواندن به وزن شعر نیز فکر[…]

تمرین سماعی عروض با وزن مستفعلن

تمرین شنیداری با وزن مستفعلن (رجز مثمن سالم)

تمرین شنیداری با وزن مستفعلن (رجز مثمن سالم) ( رجز مثمن سالم )   همانطور که در جلسه‌ی اولِ کارگاه آموزش عروض و قافیه گفتیم، بهترین و شیرین‌ترین راه برای یادگیری وزنِ شعر، خواندنِ شعر است. پس تا می‌توانید شعر بخوانید و تلاش کنید همراه با شعر خواندن به وزن شعر نیز فکر کنید. در[…]