شعر معاصر

شعر معاصر از لحاظ تاریخی حدود کمی بیش تر از صد سال گذشته، در ادبیات فارسی بنا نهاده شد. این بخش برای نسل امروز، یکی از محبوب ترین دوران تاریخی شعر است؛ چرا که فاصله زمانی اندکی با آن دارد و به زبان امروز نزدیک تر و و برای این نسل ملموس تر است. همانطور که می‌دانیم ادبیات و شعر بهتر است فرزندِ زمان خود باشد و به زبان مردمان عصر خود با ایشان صحبت کند.

شعر معاصر

از یک قرن گذشته تا به اکنون را می‌توان در شمار ادبیات معاصر مورد خوانش و بررسی قرار داد. و از عصر مشروطه ببعد شاعران و نویسندگان هر کدام در حد توان خود چه در نظم و چه در نثر گام های مهمی را برداشتند. همان طور که در آن دوران در حوزه سیاسی و اجتماعی کشور تحول اساسی رخ می‌داد و ادبیات هم هرگز از بستر جامعه جدا نبوده و نیست ، پس در حوزه شعر هم تحولاتی اساسی رخ داد. این تغییرات در شعر از لحاظ محتوا، مضمون اتفاق افتاد و اندکی بعد هم از لحاظ فرم دچار دگرگونی شد. شعر معاصر به مفاهیمی چون آزادی و وطن و انسان اشاره می‌کرد و زبانش به زبان مردم عصر حاضر نزدیک شد و دیگر از تکلف در زبان و چهارچوب های ساختاری عصر کلاسیک خبری نبود. یکی از عوامل مهم این دگرگونی ها آشنایی بیش تر شاعران و نویسندگان با ادبیات جهان بود که ادبیات ایران را به سمت سطوح جهانی رشد می‌داد.

شاعران دوران معاصر

از شاعران مشهور عصر معاصر می‌توان از ملک الشعرای بهار، ادیب الممالک فراهانی، ادیب نیشابوری، سید اشرف الدین نیشابوری، ایرج میرزا، اقبال لاهوری، دهخدا، وحید دستگردی، محمد هاشم افسر، عارف قزوینی، ژاله قائم مقامی، ابوالقاسم لاهوتی، نظام وفا، فرخی یزدی، مسرور، حکمت، میرزاده عشقی، رشید یاسمی، غلامرضا روحانی، همایی، بدیع الزمان فروزانفر، الهی قمشه ای، عباس فرات، غلام حسین سرود، نیما یوشیج، گلچین گیلانی، پژمان بختیاری، دکتر صورتگر، سرمد، پروین اعتصامی، هادی رنجی، رعدی آذرخشی، رهی معیری، امیری فیروزکوهی، دکتر خانلری، ابوالقاسم حالت، دکتر مهدی حمیدی، ابوالحسن ورزی، گلچین معانی، هادی حایری، فریدون توللی، عماد خراسانی، مهدی سهیلی، ایرج دهقان، احمد شاملو، معینی کرمانشاهی، اسماعیل شاهرودی، فریدون مشیری، هوشنگ ابتهاج، سیمین بهبهانی، سیاوش کسرایی، اخوان ثالث، سهراب سپهری، دکتر مظاهر مصفا، مهرداد اوستا، منوچهر آتشی، فخر الدین مزارعی، فروغ فرخزاد، احمدرضا احمدی، دکتر شفیعی کدکنی، شهریار، نام برد.

شعر نو و نیما

در این میان و پس از انقلاب مشروطه، از آنجا که تحولی در جامعه به وقوع پیوسته بود و مفاهیم جدید چون: دمکراسی، استبداد، قانون، مجلس و… به فرهنگ مردم راه پیدا کرده بود، لازم بود شعر هم تحت تأثیر این دگرگونی قرار بگیرد. نیما با درک و دریافت چنین ضرورتی اقدام به ایجاد تحولی در شعر فارسی کرد. او بجای تکرار ارکان مکرر عروضی، به کوتاه و بلند کردن رکن ها دست زد و با تغییری که در بافت وزن عروضی ایجاد کرد، شعر و شیوه بیان آن را سخت تحت تأثیر قرار داد.

اعتقاد او این بود که وضعیت تازه، طرز تازه می‌طلبد. اساس بدعت و نوآوری نیما در شعر، نگرش و شگرد طبیعی اوست. و از شگرد قراردادی دیروز فاصله گرفت. زبان و وزن و بیان شعر امروز را بنیان نهاد. زبان شعر را به صورت طبیعی کلام نزدیک تر کرد.

 او شعر گفتن را نوعی زندگی کردن می‌داند و معتقد است شاعر باید چکیده زمان خود باشد. یعنی شعرهایش مطابق با عصری که او در حال زیست است باشد.  و اینگونه محتوای شعر معاصر را هم دچار دگرگونی کرد. در کل نیما سه بُعد محتوا، شکل ذهنی و طرح را دستخوش دگرگونی کرد.

شعر و مهر و شعر معاصر

در این بخش از سایت ما آرشیوی از اشعار شاعران معاصر را قرار داده ایم. که با انتخاب گزینه شعر معاصر می‌توانید به آن ها دسترسی داشته و با انتخاب نام هر شاعر، شعرهای او را مطالعه کنید. اگر در آرشیو ما شاعری و یا شعری از او جا افتاده است می‌توانید در بخش ارسال دیدگاه به ما یادآوری کنید تا آن را در اسرع وقت تکمیل کنیم. علاوه بر اشعار مصاحبه، نقد و هر نوع مطلب ادبی مربوط به تاریخ معاصر ایران هم علاوه بر دسته‌بندی های جدا، در این بخش قرار گرفته است.

نیما یوشیج

سهراب سپهری

احمد شاملو

فروغ فرخزاد

مهدی اخوان ثالث

شهریار

شفیعی کد کنی

این منم ، ای غمگساران این منم - شعر نغمه درد سیمین بهبهانی

این منم ، ای غمگساران این منم – نغمه درد

این منم ، ای غمگساران این منم – شعر نغمه درد سیمین بهبهانی   این منم ، ای غمگساران این منم این شرار سرد خاکستر شده ؟ این منم ای مهربانان این منم این گل پژمردهٔ پرپر شده ؟ این منم یا نغمه یی کز تار عشق جست و غوغا کرد و خاموشی گرفت ؟[…]

ای سایهٔ او ز من چه خواهی؟ - شعر سه تار شکسته سیمین بهبهانی

ای سایهٔ او ز من چه خواهی؟ – سه تار شکسته

ای سایهٔ او ز من چه خواهی؟ – شعر سه تار شکسته سیمین بهبهانی   ای سایهٔ او ز من چه خواهی؟ دست از من رنجدیده بردار بر خاطر خسته ام ببخشای بگذار مرا به خویش ، بگذار هر جا نگرم به پیش چشمم آن چشم چو شب سیاهید وانگه به نظر در آن سیاهی[…]

اگر دستی کسی سوی من آرد - شعر اگر دردی نباشد سیمین بهبهانی

اگر دستی کسی سوی من آرد – اگر دردی نباشد

اگر دستی کسی سوی من آرد – شعر اگر دردی نباشد سیمین بهبهانی   اگر دستی کسی سوی من آرد گریزم از وی و دستش نگیرم به چشمم بنگرد گر چشم شوخی سیاه و دلکش و مستش نگیرم به رویم گر لبی شیرین بخندد به خود گویم که این دام فریب است خدایا حال من[…]

ابرو به هم کشیدم و گفتم - شعر سکوت سیاه سیمین بهبهانی

ابرو به هم کشیدم و گفتم – سکوت سیاه

ابرو به هم کشیدم و گفتم – شعر سکوت سیاه سیمین بهبهانی   ابرو به هم کشیدم و گفتم چون من در این دیار بسی هست رو کن به دیگری که دلم را دیگر نه گرمی هوسی هست رنجور و خسته گفتی : اگر تو بینی به گرد خویش بسی را من نیز دیده ام[…]

خندهٔ شیرین من ، ریا و فریب است - شعر موریانه غم سیمین بهبهانی

خندهٔ شیرین من ، ریا و فریب است – موریانه غم

خندهٔ شیرین من ، ریا و فریب است – شعر موریانه غم سیمین بهبهانی   خندهٔ شیرین من ، ریا و فریب است در دل من موج می زند غم دیرین چهرهٔ شادان من ثبات ندارد داروی تلخم نهان به ظاهر شیرین اینهٔ چشم های خویش بنازم کز غم من پیش خلق راز نگوید هر[…]

آه ، ای تیر ای تیر دلدوز – آرزو

آه ، ای تیر ای تیر دلدوز – شعر آرزو سیمین بهبهانی   آه ، ای تیر ای تیر دلدوز باز در زخم جانی نشستی آه ، ای خار ای خار جانسوز باز در دیدگانم شکستی ای ، ای گرگ ای گرگ وحشی چنگ و دندان به جانم فشردی این جگرگاه بود ، آن جگر[…]

دیشب به یاد روی تو سر کردم - شعر بازیچه سیمین بهبهانی

دیشب به یاد روی تو سر کردم – بازیچه

دیشب به یاد روی تو سر کردم – شعر بازیچه سیمین بهبهانی   دیشب به یاد روی تو سر کردم آن شکوهٔ نیافته پایان را در دامن خیال تو بگشودم از چشم ، چشمه های خروشان را در پیش پای جور تو نالیدم کاوخ چه سست مهر و چه بدخویی بر چهره ام ، ز[…]

آنجا نشسته دخترکی شاداب - شعر آنجا و اینجا سیمین بهبهانی

آنجا نشسته دخترکی شاداب – آنجا و اینجا

آنجا نشسته دخترکی شاداب – شعر آنجا و اینجا سیمین بهبهانی   آنجا نشسته دخترکی شاداب با گونه های چون گل نسرینش لغزیده بر دو شانهٔ او آرام انبوه گیسوان پر از چینش زان دیدگان شوخ و سیه ریزد افسون دلستانی و دلداری وان لعل نوش بار سخن گوید از عشق و اشتیاق و وفاداری[…]

ای رفته ز دل ، رفته ز بر ، رفته ز خاطر - شعر سنگ گور سیمین بهبهانی

ای رفته ز دل ، رفته ز بر ، رفته ز خاطر – سنگ گور

ای رفته ز دل ، رفته ز بر ، رفته ز خاطر – شعر سنگ گور سیمین بهبهانی   ای رفته ز دل ، رفته ز بر ، رفته ز خاطر بر من منگر تاب نگاه تو ندارم بر من منگر زانکه به جز تلخی اندوه در خاطر از آن چشم سیاه تو ندارم ای[…]

من با تو ام ای رفیق ! با تو - شعر من با تو ام سیمین بهبهانی

من با تو ام ای رفیق با تو – من با تو ام

من با تو ام ای رفیق ! با تو – شعر من با تو ام سیمین بهبهانی   من با تو ام ای رفیق ! با تو همراه تو پیش می نهم گام در شادی تو شریک هستم بر جام می تو می زنم جام من با تو ام ای رفیق ! با تو دیری[…]

ای زن چه دلفریب و چه زیبایی - شعر ای زن سیمین بهبهانی

ای زن چه دلفریب و چه زیبایی – ای زن

ای زن چه دلفریب و چه زیبایی – شعر ای زن سیمین بهبهانی   ای زن ، چه دلفریب و چه زیبایی گویی گل شکفتهٔ دنیایی گل گفتمت ، ز گفته خجل ماندم گل را کجاست چون تو دلارایی ؟ گل چون تو، کی، به لطف سخن گوید ؟ تنها تویی که نوگل گویایی گر[…]

وه که یک اهل دل نمی یابم - شعر آغوش رنج ها سیمین بهبهانی

وه که یک اهل دل نمی یابم – آغوش رنج ها

وه که یک اهل دل نمی یابم – شعر آغوش رنج ها سیمین بهبهانی   وه ! که یک اهل دل نمی یابم که به او شرح حال خود گویم محرمی کو که یک نفس با او قصهٔ پر ملال خود گویم ؟ هر چه سوی گذشته می نگرم جز غم و رنج حاصلم نبود[…]

مرا امشب ای زن دمی همزبان شو - شعر کارمند سیمین بهبهانی

مرا امشب ای زن دمی همزبان شو – کارمند

مرا امشب ای زن دمی همزبان شو – شعر کارمند سیمین بهبهانی   مرا امشب ای زن ، دمی همزبان شو که تا قصهٔ درد خود بازگویم تو را گویم آن غم که با کس نگفتم که گر راز گویم به همراز گویم تو را دانم ای زن گر افتد گزندی پناهی نداری مگر بازوانم[…]

سال ها پیش از این فرشته من - شعر فرشته آزادی سیمین بهبهانی

سال ها پیش از این فرشته من – فرشته آزادی

سال ها پیش از این فرشته من – شعر فرشته آزادی سیمین بهبهانی   سال ها پیش از این ، فرشتهٔ من بند بر دست و مهر بر لب داشت در نگاه غمین دردآمیز گله ها از سیاهی شب داشت سال ها پیش از این ، فرشتهٔ من بود نالان میان پنجهٔ دیو پیکرش نیلگون[…]

به زیبنده و نازنین کودکی - شعر گمشده سیمین بهبهانی

به زیبنده و نازنین کودکی – گمشده

به زیبنده و نازنین کودکی – شعر گمشده سیمین بهبهانی   به زیبنده و نازنین کودکی پلیدان ناکس نظر دوختند ربودند او را به افسون و رنگ به ناکس تر از خویش بفروختند پدر رنج برد و به هر سوی گشت ز گمگشته اما نشانی ندید ببارید مادر بسی خون ز چشم بسی جامه از[…]

همراز من ز ناله خود هر چند -  شعر بستر بیماری سیمین بهبهانی

همراز من ز ناله خود هر چند – بستر بیماری

همراز من ز ناله خود هر چند –  شعر بستر بیماری سیمین بهبهانی   همراز من ! ز نالهٔ خود هر چند چشم تو را نخفته نمی خواهم یک امشبم ببخش که یک امشب نالیدن نهفته نمی خواهم بر مرغ شب ز نالهٔ جانسوزم امشب طریق ناله بیاموزم تب ، ای تب ! از چه[…]

مرا زین چهره خندان مبینید - شعر زن در زندان طلا سیمین بهبهانی

مرا زین چهره خندان مبینید – زن در زندان طلا

مرا زین چهره خندان مبینید – شعر زن در زندان طلا سیمین بهبهانی   مرا زین چهرهٔ خندان مبینید که دل در سینه ام دریای خون است به کس این چشم پر نازم نگوید که حال این دل غمدیده چون است اگر هر شب میان بزم خوبان به سان مه میان اخترانم به گاه جلوه[…]

بررسی-مؤلفه-های-سوررئالیسم-و-کارکردهای-زبان-سوررئال-در-اشعار-سهراب-سپهری

بررسی مؤلفه های سوررئالیسم و کارکردهای زبان سوررئال

بررسی مؤلفه های سوررئالیسم و کارکردهای زبان سوررئال در اشعار سهراب سپهری :انقلاب سوررئالیسم دریچه تازه ای به روی ادبیات و هنر اروپا گشود و عرصه گسترده ای از خلاقیت و کشف و شهود هنری را به هنرمندان شناساند نوشوندگی و تازگی مفرط خصلت هنرمند سوررئالیسم است. از منظر سوررئالیسم ناب ترین آگاهیها و ادراکات[…]

آزاد-اندیشی-ابوسعید-و-سهراب-سپهری

آزاد اندیشی دو شاعر فارس و عرب

آزاد اندیشی ابوسعید و سهراب سپهری : عرفان راه حقیقت جویی است که بین همه انسانها در همه زمانها و مکانها وجود داشته است. طریقه ای است که در کشف حقایق جهان و پیوند انسان و حقیقت نه بر عقل و استدلال بلکه بر ذوق و اشراق و وصول و اتحاد با حقیقت تکیه دارد و[…]

بررسی-نگاه-پدیدارشناسانه-سهراب-سپهری-در-کتاب-«ما-هیچ،-ما-نگاه»

بررسی نگاه پدیدارشناسانۀ شاعر معاصر

بررسی نگاه پدیدارشناسانه سهراب سپهری در کتاب «ما هیچ، ما نگاه» : انسان از محیط پیرامون خویش به سه شیوه شناخت کسب میکند روش اول ادراک حسی و تجربی، روش دوم ادراک عقلی و منطقی و روش سوم ادراک باطنی و اشراقی است. تفسیر هستی و نگاه به پدیدهها از دیدگاه ،پدیدارشناسی نه با تجربه ی[…]

شهود،-نماد-و-شعر-سهراب-سپهری

شهود، نماد و شعر

شهود، نماد و شعر سهراب سپهری : ۱. مقدمه: سهراب سپهری یگانه شاعر نوپردازی است که در روزگار ما، دنیای ذهن، اندیشه و شعر خویش را با تفکری عرفانی آمیزش داده و موجودیت هنر خود را از هر نظر بدان وابسته نموده است. او با زبانی نمادین و به شیوه ای متفاوت و مؤثر، توانسته کشف،[…]

تجلی-و-برخی-کارکردهای-اسطوره-در-اشعار-سهراب-سپهری

تجلی و برخی کارکردهای اسطوره در اشعار شاعر معاصر

تجلی و برخی کارکردهای اسطوره در اشعار سهراب سپهری : صرف نظر از اختلاف عقیده ای که درباره تعریف اسطوره وجود دارد؛ اسطوره داستانی است که سرگذشتی قدیمی و مینوی را در زمان اولین – در زمان شگرف بدایت هر چیز – روایت میکند بنا به تعریف دیدگاه پدیدارشناسی اسطوره عبارت است از روایتی نمادین درباره[…]

بررسی-مقایسه-ای-مرگ-و-زندگی-در-اشعار-نازک-الملائکه-و-سهراب-سپهری

بررسی مقایسه ای مرگ و زندگی در اشعار دو شاعر معاصر

بررسی مقایسه ای مرگ و زندگی در اشعار نازک الملائکه و سهراب سپهری : بشر از ابتدای آفرینش با مسأله مرگ و زندگی درگیری فکری داشته است. این درگیری در آغاز عقلانیت انسان همواره با تقابل دو دیدگاه بدبینانه و خوشبینانه نسبت به سرنوشت انسان همراه بوده است. شاعران نیز این موضوع را همیشه با[…]

بررسی-تطبیقی-مؤلفه-های-رمانتیک-در-شعر-سهراب-سپهری-و-ویلیام-بلیک

بررسی تطبیقی مؤلفه های رمانتیک در شعر

بررسی تطبیقی مؤلفه های رمانتیک در شعر سهراب سپهری و ویلیام بلیک: صفت رمانتیک برگرفته از واژه لاتین رمانتیکوس (Romanticus)، ابتدا به داستانی اطلاق می شد که نه به زبان لاتین بلکه به زبان عامیانه کشورهای مختلف اروپا یا به زبانهای بومی و به گونه ای جدید نوشته شده باشد و از قوانین و مقررات کلاسیک[…]

معانی،-تصویر-و-تعابیر-مرگ-در-اشعار-سهراب-سپهری-و-فریدون-توللّی

معانی، تصویر و تعابیر مرگ در اشعار

معانی، تصویر و تعابیر مرگ در اشعار سهراب سپهری و فریدون توللّی: مرگ از جمله موضوعاتی است که سایه ی پر رمز و راز و ابهام آلود آن بر سراسر فرهنگ انسانی گسترده شده است. چیستی و ماهیت مرگ دغدغه ی دائمی و پرسش بنیادین انسان ها و مکاتب دینی و فکری مختلف از آغاز تاکنون[…]

در-جست-و-جوی-ناکجا-آباد

در جست و جوی ناکجاآباد

در جست و جوی ناکجا آباد (بررسی تطبیقی آرمان شهر در شعر جبران خلیل و سپهری) : بشر همواره از بی عدالتی، خشونت و ظلم موجود در جامعه ای ضد اخلاقی و بـه هـم ریخته ی خود رنج برده است و برای تسکین خود سعی نموده تا دنیای ایده آلی را در ذهن خود خلق نماید.[…]

جلوه-هایی-از-زندگی-انسان-در-شعر-سهراب-سپهری

جلوه هایی از زندگی انسان در شعر

جلوه هایی از زندگی انسان در شعر سهراب سپهری : سخن گفتن از انسان و دردهای او سابقه ای است درخشان که جلوه های بارز و زیبای آن را در آثار گران سنگ همۀ شاعران و نویسندگان تاریخ بشر میتوان دید؛ چرا که غایت این آثار و حرف دل همه آنانی که از بشر گفته و[…]

کودکانه-ها-در-اشعار-سهراب-سپهری

کودکانه ها در اشعار

کودکانه ها در اشعار سهراب سپهری : قیصر امین پور در کتابی به نام شعر و کودکی که نخستین بار در ۱۳۸۵ به چاپ رسیده است، تلاش میکند با تکیه بر برخی آرا و نظریه های ژان پیاژه درباره روان شناسی کودک نشان دهد که شاعر گاهی در سرودن شعر به کودکی باز میگردد او برای[…]

نقش-تشبیه-در-دگرگونی-های-سبکی

نقش تشبیه در دگرگونی های سبکی

نقش تشبیه در دگرگونی های سبکی :سبک، مظهر گزینش شاعر از وسایل تعبیر است (فضل ۱۹۹۸: ۱۲۶). نویسنده از امکانات و ابزار فراوان و عدیده ای که در زبان دارد برخی را بر می گزیند و با ترکیب آنها با هم اثری را پدید می آورد به بیان دیگر مسئله ،سبک مسئله ای است که[…]

مرکبی از توانگری مغرور - شعر خون بها سیمین بهبهانی

مرکبی از توانگری مغرور – خون بها

مرکبی از توانگری مغرور – شعر خون بها سیمین بهبهانی   مرکبی از توانگری مغرور آفتی شد به جان طفلی خرد طفل در زیر چرخ سنگینش جان به جان آفرین خویش سپرد پدر و مادر فقیرش را خلق از این ماجرا خبر دادند آن دو بدبخت روزگار سیاه شیون و آه و ناله سر دادند[…]