تا به گیسوی تو دست ناسزایان کم رسد

هر دلی از حلقه‌ای در ذکر یارب یارب است

کشته چاه زنخدان توام کز هر طرف

صد هزارش گردن جان زیرِ طوقِ غبغب است

شهسوار من که مه آیینه دار روی اوست

تاجِ خورشیدِ بلندش خاکِ نعلِ مرکب است

عکس خِوی بر عارضش بین کآفتاب گرم رو

در هوای آن عرق تا هست هر روزش تب است

من نخواهم کرد ترک لعل یار و جام می

زاهدان معذور داریدم که اینم مذهب است

اندر آن ساعت که بر پشت صبا بندند زین

با سلیمان چون برانم من که مورم مرکب است

آن که ناوک بر دل من زیر چشمی می‌زند

قوتِ جانِ حافظش در خندهٔ زیر لب است

آب حیوانش ز منقار بلاغت می‌چکد

زاغِ کِلکِ من به نام ایزد چه عالی مشرب است

آن شبِ قدری که گویند اهل خلوت امشب است یا رب این تأثیرِ دولت در کدامین کوکب است؟ امشب همان شب قدر است که به اعتقاد خلوت‌نشینان و ریاضت‌پیشگان حاجت نیازمندان برآورده می‌شود. پروردگارا، این نیکبختی و پیروزی (رسیدن عاشق به وصال معشوق) از اثربخشی کدام اختر یا قران سعدین می‌باشد.

شب قدر: شب برات یا شب چک. ابوالفتوح رازی می‌نویسد: اما شب قدر در آن خلاف کردند که برای چه قدر خوانند، بیشترینه‌ی ایشان گفته‌اند یعنی شب تقدیر است و فصل احکام و تقدیر قضایا آنچه خواهد بود، در سال از آجال و ارزاق همه در این شب کنند(تفسیر ابوالفتوح رازی تصحیح شعرانی، جلد پنجم، صفحه ۵۵۸).

در این بیت منظور از شب قدر شب وصال است؛ چون برای اهل خلوت بهترین شب سال، شب قدر است و برای عاشق بهترین شب، شب وصال است؛ درباره مضمون شب قدر همان شب وصال است، در بیت سوم از غزل شماره ۱۸۳ حافظ آمده است:

چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی
آن شب قدر که این تازه براتم دادند

تا به گیسوی تو دست ناسزایان کم رسد هر دلی از حلقه‌ای در ذکر یارب یارب است.برای اینکه دست نالایقان به گیسویت نرسد . هر دل و یا هر دلی در حلقه ای در ذکر یارب است . یعنی برای اینکه دست اغیار به گیسویت نرسد تمام دل های واقع در حلقه های گیسویت یارب یارب گفته و دست تضرع و نیاز به درگاه خداوند بلند می کنند . [ ناسزایان = جمع ناسزا به معنی نالایق . حلقه = به اجتماع دایره ای انسان و غیر انسان گویند ]

کشته چاه زنخدان توام کز هر طرف صد هزارش گردن جان زیرِ طوقِ غبغب است.من عاشق آن چانه زیبا هستم که از هر طرف جان هزاران دلباخته و مجنون زیر طوق غبغب آن گرفتار است و حلقه بندگی آن را به گردن دارد.

کشته: مشتاق چاه زنخدان: چانه معشوق

طوق: هر چیز مدور و گرد و نیز اشاره به حلقه ای که غلامان و بندگان به گردن داشتند.

شهسوار من که مه آیینه دار روی اوست تاجِ خورشیدِ بلندش خاکِ نعلِ مرکب است.شهسوار من: کنایه از محبوب و معشوق من مَه: ماه آیینه دار: آرایشگر، سلمانی؛ کسی که در جلوی عروس و داماد آیینه نگه می دارد و به او چند سکه می دهند

روی: چهره، صورت تاج: کلاه جواهرنشان که پادشاهان بر سر گذارند؛ افسر؛ دیهیم

نَعْل: قطعه آهنی که به پاشنۀ کفش یا به سم اسب می‌زنند

مَرْکَب: هر آنچه بر آن سوار می شوند. اینجا مراد اسب است

معنی بیت: ماه با همه زیبایی اش در مقابلش محبوب و معشوق من چیزی برای گفتن ندارد و فقط می تواند آرایشگر او باشد و خورشید با همه جلال و شکوه و عظمتش، خاک پای شهسوار من است. خلاصه کلام آنکه مقام و مرتبه جانان به قدری بلند و رفیع است که خدمتکارش ماه و کنیزش خورشید است.

عکس خِوی بر عارضش بین کآفتاب گرم رو  در هوای آن عرق تا هست هر روزش تب است.انعکاس و پرتو عرق را بر چهره او بنگرید که خورشید تیزپوی چندانکه در سودای دیدار خوی (عرق) بر رخسار زیبای اوست، هر روز در تب بی‌تابی می‌سوزد.

خِوی: (واو تلفظ نمی‌شود) عرق، در شعر حافظ بارها ازجمله در بیت چهارم از غزل شماره شانزده حافظ «شراب خورده و خوی کرده می‌روی به چمن» و بیت اول از غزل شماره ۲۶ حافظ: «زلف آشفته و خوی کرده و خندان لب و مست» تکرار می‌شود.

من نخواهم کرد ترک لعل یار و جام می زاهدان معذور داریدم که اینم مذهب است.من کسی نیستم که لب یار و جام می را ترک کنم . ای زاهدان معذورم بدارید که این است مذهب من . یعنی عمرم اینطور گذشته و به کار معتاد شده ام و ترک عادت بسیار مشکل است . [ لعل یار = مراد لب یار است ]

اندر آن ساعت که بر پشت صبا بندند زین با سلیمان چون برانم من که مورم مرکب است.آن لحظه ای که سلیمان بر باد صبا سوار است و به سرعت می رود، من که مرکبم چون مور ناتوان است چگونه می توانم با سلیمان برابری نمایم؟

آن که ناوک بر دل من زیر چشمی می‌زند قوتِ جانِ حافظش در خندهٔ زیر لب است.ناوَک: تیر . کنایه از مژه های چشم است.زیرِچشمی: [ چ َ / چ ِ ] با پلکی افکنده . از زیر چشم و با نگاهی دزدیده . نهانی، پنهانی

قوتِ جان: غذای روح خندۀ زیرِ لب: تبسم، لبخند

معنی بیت: با اینکه تیرِ مژگانِ نگاهِ دزدیده و پنهانی اش مرا می کشد ولی تبسم و لبخندش مرا زنده می کند. مراد آنکه هر لحظه از عشق او می میرم و به عشق او هم زندگی می کنم.

آب حیوانش ز منقار بلاغت می‌چکد زاغِ کِلکِ من به نام ایزد چه عالی مشرب است.

آب بقا یا شعر روان جاودانی از نوک زاغ سیاه خامه شیوای من می‌بارد، چشم بد دور باد که در جهان معنی آبشخوری والا دارد.

آب حیوانش ز منقار بلاغت می‌چکد = آب حیوان ز منقار بلاغت‌اش می‌چکد
آب حیوان: آب حیات، آب زندگانی که هرکس بنوشد، عمر جاودان می‌یابد و تنها فردی که به آن دست یافته خضر است.

به نام ایزد: (به سکون میم) چشم بد دور، از اصوات استعاذه و تعجب است.

در متن فوق، تعبیر فال حافظ با بهره گرفتن از شرح جلالی و معنی ابیات با کمک دیوان حافظ شرح دکتر خلیل خطیب رهبر (انتشارات صفی علیشاه) و ترجمه شرح سودی (انتشارات نگاه) نوشته شده بود.