چو گفتار و اندرز پیر کهن

در خشم شدن بهمن شاه به رستم و پاسخ رستم بر وی

چو گفتار و اندرز پیر کهن

تهمتن فرو خواند سر تا ببن

بخشم اندر آمد دل شهریار

که مغزش سبک بود و جانش نزار

بدو گفت کالیوه شد هوش من

مدم بیش ازین باد در گوش من

مبر نام آن مرغ جادوی شوم

که قاف است ویران و او همچو بوم

بت آن کز او جادو آموختی

به نیرنگ وی چشم شه دوختی

سیه کردی از کینه رخت مرا

برآوردی از بن درخت مرا

کنون زی من آوردی اینسان پیام

نخواهم پیامش که گم بادش نام

گر ایدون شود مر مرا بخت یار

بخواهم از او کین اسپندیار

بسایم پر و بالش از پای پیل

وز آن که فرود آوردم رود نیل

تهمتن به پاسخ چنین گفت باز

که هشیار باش ای شه سرفراز

همانا که سیمرغ پرنده نیست

به پیش خدا جز یکی بنده نیست

حکیمی است دانشور و تیزهوش

به هر کارش آید ز یزدان سروش

خورش کرده در کوه سبز از گیا

بسی داند اندر جهان کیمیا

نیامر پدر را بدو بر سپرد

پی دانش او را در آن کوه برد

بماند اندر آنجا بسی روزگار

کمر بست در پیش آموزگار

از او یافت دانش وز او یافت بهر

هم از روستا شاد شد هم ز شهر

کسانیکه پرنده اش خوانده اند

ز پرواز فکرش سخن رانده اند

که شد با خرد یار و با هوش جفت

بداند بسی رازهای نهفت

سخن راند از لختهای سپهر

هم از تیر و کیوان هم از ماه و مهر

هم از بخش گردون هم از کهکشان

هم از طشت و خایه هم از اردکان

ز سد گیس و از تندر و آذرخش

سطرلاب و تقویم و بر بست و بخش

هم از گوهر کان و بیخ گیا

پدید آرد اندر جهان کیمیا

بر او سنگ خارا درود آورد

ستاره برش سر فرود آورد

تو چون پادشاهی کنی در زمی

که پرنده نشناسی از آدمی

و دیگر که خون یل اسفندیار

ز کردار او جوی، ای شهریار

که اندیشه بد، سرش خیره کرد

جهان بینش شید اهرمن تیره کرد

تو نیز ار سوی کار بد بگروی

ز کیش و ره راست بیرون شوی

پسندی رهی کو پسندیده بود

همان بینی از چرخ کو دیده بود

سوم اینکه گفتی دل کوه قاف

بدرم به شمشیر خارا شکاف

کجائی و چونی چه جوئی همی

ابا کیستی خود چه گوئی همی

بر آن خشم کن کز تو بهر اسدا

نه آنکو ترا هیچ نشانسدا

به قاف اندرون مر ترا راه نیست

در آنجا کسی بنده شاه نیست

تو ایدر به دامان البرز کوه

نتانی شدن با هزاران گروه

به قاف اندرون چون توانی شدن

خزر دشت را کی توانی استدن

تو پنداشتی زین همه ابر و دود

ندانم که پرخاش شه با که بود

مرا بیم کردی نه او را ز خشم

نداری مگر سوی دادار چشم

که با تیغ و گرز من این تخت و تاج

نیاکانت را شد ابا ساو و باج

من آنم که در پیش کاوس کی

نجنبیدم از یاد پرخاش وی

همه ژاژ خائید و پاسخ شنید

به سردی سخنهای چون یخ شنید

دل من ز خشمت نجنبد همی

کسی در، به سوزن نسنبد همی

هشیوار باش ای شه پهلوان

که مست است یکران ترا زیر ران

فرود آی ازین خنگ مست چموش

بیاسا دمی اندر آغوش هوش

سخن چون سرائی بسنج از نخست

کم سخته شاید نه بسیار سست

تو اروند پاکی و ما نیز هم

تو فرزند خاکی و ما نیز هم

نه ما گله گوسپند توایم

نه نخجیر تیر و کمند توایم

که خونمان بریزی به دلخواه خود

نشانی بر ایوان و خرگاه خود

ولی گر تو بری گلویم به تیغ

ندارم پی مهرت از جان دریغ

ازیرا کزان کار پیشین هنوز

بگریم به سوگ و بنالم به سوز

که ایکاش مادر نزادی مرا

و یا در دم شیر دادی مرا

چه بودی که از مام چون زادمی

به کام نهنگان درافتاد می

شکستی قضا کاش دست مرا

کمان من و تیر شست مرا

که دامان به خون یل اسفندیار

نیالودمی اندرین روزگار

ندانم چسان بود می سرنوشت

که آمد ز دست من آن کار زشت

کنون گر بدیها فرامش کنی

تف کینه در سینه خامش کنی

گرائی بآیین داد و خرد

بپرهیزی از کار و گفتار بد

کله مغفر و جامه جوشن کنم

چراغ تو در ملک روشن کنم

بگیرم به نام تو گیتی همه

تو شه باشی و من شبان رمه

زنم برتر از ماه تخت ترا

برومند سازم درخت ترا

مطالب بیشتر در:

پیشنهاد ویژه برای مطالعه 

حال دلم طوفانیست

در آینه پاییدنت را دوست می‌دارم

آن شنیدم خیمه ای از شاه روس

مردم ایران دو فرقه اند که هر یک

در صورتی که در متن بالا، میاد باد آن عهد کم بندی به پای اندر نبود عنای واژه‌ای برایتان ناآشنا می‌آمد، می‌توانید در جعبه‌ی زیر، آن واژه را جستجو کنید تا معنای آن در مقابلش ظاهر شود. بدیهی‌ست که برخی واژه‌ها به همراه پسوند یا پیشوندی در متن ظاهر شده‌اند. شما باید هسته‌ی اصلیِ آن واژه را در جعبه جستجو کنید تا به نزدیک‌ترین پاسخ برسید. اگر واژه‌ای را در فرهنگ لغت پیدا نکردید، در بخش دیدگاه‌ها گزارش دهید. با سپاس از همکاری شما.

چو گفتار و اندرز پیر کهن

شعری که خواندیم به این شکل شروع شد: «چو گفتار و اندرز پیر کهن تهمتن فرو خواند سر تا ببن بخشم اندر آمد دل شهریار که مغزش سبک بود و جانش نزار» آیا با این سطرها برای شروعِ این شعر موافق هستید؟ به نظر شما غیر از این شروع نیز می‌توانستیم شروعِ دیگری داشته باشیم و شعر از چیزی که حالا هست جذاب‌تر و زیباتر باشد؟ به طور یقین ادیب الممالک که از شاعران مهم دوره مشروطه است دیدگاه و دلایلِ خاص خودش را برای این شروع داشته است، به نظر شما چرا این سطر ها را برای شروع شعر انتخاب کرده؟ شما اگر جای ادیب الممالک بودید، این شعر را چگونه شروع می‌کردید؟ و به جای سطر های پایانی یعنی : «بگیرم به نام تو گیتی همه تو شه باشی و من شبان رمه زنم برتر از ماه تخت ترا برومند سازم درخت ترا» از چه سطر هایی استفاده می‌کردید؟

در خشم شدن بهمن شاه به رستم و پاسخ رستم بر وی

دیدگاه خودتان را در بخش دیدگاه‌ها برای شعر در خشم شدن بهمن شاه به رستم و پاسخ رستم بر وی ادیب الممالک بنویسید. اگر از شعر لذت برده‌اید، بنویسید که چرا لذت برده‌اید و اگر لذت نبرده‌اید، دلیل آن را بنویسید.

اگر نقد یا پیشنهادی برای سایت دارید، به گوش جان می‌شنویم.

اگر عکس‌نوشته‌ای با این شعر درست کرده‌اید، در بخش دیدگاه‌ها اضافه کنید تا با نام خودتان منتشر شود.

پیشنهاد می‌کنیم، این شعر را با صدای خودتان ضبط کنید و در بخش دیدگاه، فایل صدایتان را اضافه کنید تا در سایت منتشر شود.

• About
• Latest Posts

نگین

Latest posts by نگین (see all)

• به هر که جور نکردی نمی توانستی - ژانویه 29, 2024
• چشم مستت شوخی آغازد همی - ژانویه 29, 2024
• هزار سال رهست از تو تا مسلمانی - ژانویه 29, 2024