آموزش‌های ویدیویی

آموزش آرایه‌های ادبی

آموزش وزن شعر (عروض و قافیه)

نظامی گنجوی، اوزان شعر فارسی، مثنوی

51 – چو بدر از جیب گردون سر برآورد – شفاعت کردن خسرو پیش مریم از شیرین

شعر چو بدر از جیب گردون سر برآورد نظامی – خسرو و شیرین 51

شفاعت کردن خسرو پیش مریم از شیرین

چو بدر از جیب گردون سر برآورد

زمین عطف هلالی بر سر آورد

ز مجلس در شبستان رفت خسرو

شده سودای شیرین در سرش نو

چو برگفتی ز شیرین سرگذشتی

دهان مریم از غم تلخ گشتی

در آن مستی نشسته پیش مریم

دم عیسی بر او می‌خواند هر دم

که شیرین گرچه از من دور بهتر

ز ریش من نمک مهجور بهتر

ولی دانم که دشمن‌کام گشته‌است

به گیتی‌در به من بدنام گشته‌است

چو من بنوازم و دارم عزیزش

صواب آید که بنوازی تو نیزش

اجازت ده کزان قصرش بیارم

به مشکوی پرستاران سپارم

نبینم روی او گر باز بینم

پر آتش باد چشم نازنینم

جوابش داد مریم که ای جهانگیر

شکوهت چون کواکب آسمان‌گیر

خلافت را جهان بر در نهاده

فلک بر خط حکمت سر نهاده

اگر حلوای تر شد نام شیرین

نخواهد شد فرود از کام شیرین

ترا بی‌رنج حلوائی چنین نرم

برنج سرد را تا کی کنی گرم

رطب خور خار نادیدن ترا سود

که بس شیرین بود حلوای بی‌دود

مرا با جادوئی هم حقه‌سازی

که بر سازد ز بابل حقه‌بازی

هزار افسانه از بر بیش دارد

به طنازی یکی در پیش دارد

تو را بفریبد و ما را کند دور

تو زو راضی شوی من از تو مهجور

من افسون‌های او را نیک دانم

چنین افسانه‌ها را نیک خوانم

بسا زن کو صد از پنجه نداند

عطارد را به زرق از ره براند

زنان مانند ریحان سفالند

درون‌سو خبث و بیرون‌سو جمالند

نشاید یافتن در هیچ برزن

وفا در اسب و در شمشیر و در زن

وفا مردی است بر زن چون توان بست

چو زن گفتی بشوی از مردمی دست

بسی کردند مردان چاره‌سازی

ندیدند از یکی زن راست‌بازی

زن از پهلوی چپ گویند برخاست

مجوی از جانب چپ جانب راست

چه بندی دل در آن دور از خدایی

کزو حاصل نداری جز بلایی

اگر غیرت بری با درد باشی

و گر بی‌غیرتی نامرد باشی

برو تنها دم از شادی برآور

چو سوسن سر به آزادی برآور

پس آنگه بر زبان آورد سوگند

به هوش زیرک و جان خردمند

به تاج قیصر و تخت شهنشاه

که گر شیرین بدین کشور کند راه

به گردن‌بر نهم مشکین‌رسن را

برآویزم ز جورت خویشتن را

همان به کو در آن وادی نشیند

که جغد آن به که آبادی نبیند

یقین شد شاه را چون مریم این گفت

که هرگز در نسازد جفت با جفت

سخن را از در دیگر بنی کرد

نوازش می‌نمود و صبر می‌کرد

سوی خسرو شدی پیوسته شاپور

به صد حیلت پیامی دادی از دور

جوابش هم نهانی باز بردی

ز خونخواری به غمخواری سپردی

از آن بازیچه حیران گشت شیرین

که بی او چون شکیبد شاه چندین

ولی دانست کان نز بی‌وفائیست

شکیبش بر صلاح پادشائیست

شفاعت کردن خسرو پیش مریم از شیرین خسرو و شیرین نظامی گنجوی

لازم به ذکر است که نام این بخش از منظومه‌ی خسرو و شیرین «شفاعت کردن خسرو پیش مریم از شیرین» است.

از آرشیوهای مشابه دیدن کنید:

نظامی گنجوی خسرو و شیرین قالب: مثنوی وزن شعر: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)

در صورتی که در متن بالا، معنای واژه‌ای برایتان ناآشنا می‌آمد، می‌توانید در جعبه‌ی زیر، آن واژه را جستجو کنید تا معنای آن در مقابلش ظاهر شود. بدیهی‌ست که برخی واژه‌ها به همراه پسوند یا پیشوندی در متن ظاهر شده‌اند. شما باید هسته‌ی اصلیِ آن واژه را در جعبه جستجو کنید تا به نزدیک‌ترین پاسخ برسید. اگر واژه‌ای را در فرهنگ لغت پیدا نکردید، در بخش دیدگاه‌ها گزارش دهید. با سپاس از همکاری شما.

جستجوی واژه