شعر خوشا بهارا خوشا میا خوشا چمنا _ غزل8 _ ملک الشعرا بهار خوشا بهارا خوشا میا خوشا چمنا خوشا چمیدن بر ارغوان و یاسمنا خوشا سرود نو آیین و ساقی سرمست که ماه موی میانست و سر و سیم تنا خوشا توانگری و عاشقی به وقت بهار خوشا جوانی با این[…]
بایگانی دسته بندی: قالب های شعر فارسی
قالب های شعر فارسی، نوعی دسته بندی برای شعر ها محسوب می‌شود. که می‌توان آن ها را با توجه به قالبی که دارند در دو دسته کلی کلاسیک (سنتی) و یا مدرن (نوین) قرار داد.
قالب های شعر فارسی
در کل منظور از قالب یک شعر فرمت ظاهری آن شعر است. یعنی آرایش کلی مصراع های شعر در کنار هم، نظام وزن های هر مصرع و نظم قافیه بندی آن است.
قالب شعر سنتی (کلاسیک)
این قالب ها از دوران کهن پدید آمده اند، هرچند امروز هم رایج هستند. که دارای قوانینی مثل «تساوی وزن مصراع های یک شعر و نظم ثابت قافیه ها» هستند.
برای سرودن یک شعر در قالب کلاسیک، شاعر ناچار است به قوانین عروض و قافیه مسلط باشد. حتی آگاهی به این قوانین برای مخاطبان شعر و اهالی موسیقی به طور مثال نوازنده ها و خواننده ها هم خالی از لطف نیست.
برای یادگیری آسان و سریع عروض و قافیه می‌توانید در کارگاه عروض و قافیه شرکت کنید.
چند قالب شعر سنتی رایج
غزل، چهارپاره، مثنوی، قطعه، قصیده، مسمط، رباعی، دوبیتی و…
قالب نوین (مدرن)
در دوران معاصر شاعرانی بر آن شدند که سنت شکنی کرده و پا را فراتر از قواعد و قوانینی بگذارند که یک شاعر را در سروندن شعر محدود می‌کند. یعنی دو اصل کلی تساوی وزن مصراع های شعر و نظم ثابت قافیه ها را دیگر رعایت نکردند. که ما از نیما یوشیج بعنوان اولین پدید آورنده رسمی قالب های نوین یاد می‌کنیم.
در زیر شعری از نیما را می‌خوانیم.
کشتگاهم خشک ماند و یکسره تدبیرها
گشت بی سود و ثمر
تنگنای خانه ام را یافت دشمن با نگاه حلیه اندوزش
وای بر من! می کند آماده بهر سینه ی من تیرهایی
که به زهر کینه آلوده ست.
پس به جاده های خونین کله های مردگان را
به غبار قبرهای کهنه اندوده
از پس دیوار نبر خاک می چیند
وز پی آزار دل آزردگان
در میان کله های چیده بنشیند
سرگذشت زجر را خواند.
وای بر من!
در شبی تاریک از اینسان
بر سر این کله ها جنبان
چه کسی آیا ندانسته گذارد پا؟
از تکان کله ها آیا سکوت این شب سنگین
-کاندر آن هر لحظه مطرودی فسون تازه می بافد-
کی که بشکافد؟
یک ستاره از فساد خاک وارسته
روشنایی کی دهد آیا
این شب تاریک دل را؟
عابرین! ای عابرین!
بگذرید از راه من بی هیچ گونه فکر
دشمن من می رسد، می کوبدم بر در
خواهدم پرسید نام و هر نشان دیگر.
وای بر من!
به کجای این شب تیره بیاویزم قبای ژنده ی خود را
تا کشم از سینه ی پر درد خود بیرون
تیرهای زهر را دلخون؟
وای بر من!
24 بهمن 1318
قالب شعر: نیمایی
برای مطالعه دیگر اشعار نیما یوشیج از طریق دکمه زیر اقدام کنید.
اشعار نیما یوشیجچند قالب نوین رایج
از قالب های نوین(مدرن) می‌توان به نیمایی، سپید و موج نو اشاره کرد.
شعر یا که به راه آرم این صید دل رمیده را _ غزل7 _ ملک الشعرا بهار یا که به راه آرم این صید دل رمیده را یا به رهت سپارم این جان به لب رسیده را یا ز لبت کنم طلب قیمت خون خویشتن یا به تو واگذارم این جسم به خون[…]
شعر سیل خون‌آلود اشکم بی‌خبر گیرد تو را _ غزل6 _ ملک الشعرا بهار سیل خون‌آلود اشکم بی‌خبر گیرد تو را خون مردم، آخر ای بیدادگر، گیرد تو را ای شکرلب، آب چشمم نیک دریابد تو را وی قصب‌پوش آتش دل زود درگیرد تو را ور گریزی زین دو طوفان چون پری[…]
شعر خامشی جستم که حاسد مرده پندارد مرا _ غزل 5 _ ملک الشعرا بهار خامشی جُستم که حاسد مرده پندارد مرا وز سر رشگ و حسدکمتر بیازارد مرا زنده درگور سکوتم من، مگر زین بیشتر روزگار مرده‌پرور خوار نشمارد مرا مردمان از چشم بد ترسند و من از چشم خوب حق[…]
شعر دوست می‌دارم من این نوروز فرخ‌فال را _ غزل4 _ ملک الشعرا بهار دوست می‌دارم من این نوروز فرخ‌فال را تاکنم نو بر جبین خوبرویان سال را خواهی ار با فال میمون بگذرد روز تو خوش برگشا هر صبحدم از دفترگل فال را عاشقا ز آه سحر غافل مشو کاین ابر[…]
ای با دل سودائیان عشق تو در کار آمده خاقانی – قصیده ۲۰۰ مطلع دوم ای با دل سودائیان عشق تو در کار آمده ترکان غمزت را به جان دلها خریدار آمده آئینه بردار و ببین آن غمزهٔ سحر آفرین با زهر پیکان در کمین ترکان خون‌خوار آمده تو بادی و من[…]
دکلمه صوتی شعر به مرغان چمن استاد شهریار + پخش آنلاین و متن کامل.خراب از باد پائیز خمارانگیز تهرانم خمار آن بهار شوخ و شهر آشوب شمرانم خدایا خاطرات سرکش یک عمر شیدایی گرفته در دماغی خسته چون خوابی پریشانم. خراب از باد پائیز خمارانگیز تهرانم – شعر به مرغان چمن شهریار خراب از یاد[…]
عید است و پیش از صبحدم مژده به خمار آمده خاقانی – قصیده ۱۹۹ در تهنیت عید و مدح جلال الدین شروان شاه اخستان‌بن منوچهر عید است و پیش از صبحدم مژده به خمار آمده بر چرخ دوش از جام جم یک نیمه دیدار آمده عید آمد از خلد برین، شد شحنهٔ[…]
ای در عجم سلالهٔ اصل کیان شده – ۱۹۸ در مدح صفوة الدین بانو و بیان توفیق ادای حج او دای در عجم سلالهٔ اصل کیان شده وی در عرب زبیدهٔ اهل زمان شده نی نی تو را زبیده نخوانم کز این قیاس روی سخات در خوی خجلت نهان شده ای[…]
این آتشین کاسه نگر، دولاب مینا داشته خاقانی – قصیده ۱۹۷ مطلع سوم این آتشین کاسه نگر، دولاب مینا داشته از آب کوثر کاسه‌تر و آهنگ دریا داشته در دلو نور افشان شده، ز آنجا به ماهی دان شده ماهی از او بریان شده یک ماهه نعما داشته ماهی و قرص خور[…]
دکلمه صوتی شعر دیگجوش استاد شهریار + پخش آنلاین و متن کامل.اگر چه رند و خراب و گدای خانه به دوشم گدائی در عشقت به سلطنت نفروشم اگر چه چهره به پشت هزار پرده بپوشی توئی که چشمه نوشی من از تو چشم نپوشم. اگر چه رند و خراب و گدای خانه به دوشم –[…]
ای در دل سودائیان، از غمزه غوغا داشته خاقانی – قصیده ۱۹۶ مطلع دوم ای در دل سودائیان، از غمزه غوغا داشته من کشتهٔ غوغائیان، دل مست سودا داشته جان خاک نعل مرکبت وز آب طوق غبغبت در آتش موسی لبت، باد مسیحا داشته دلهای خون‌آلود بین، بر خاک راهت بوسه چین[…]
دور فلک ده جام را از نور عذرا داشته خاقانی – قصیده ۱۹۵ در مدح خاقان اکبر منوچهر شروان شاه دور فلک ده جام را از نور عذرا داشته چون عده داران چار مه در طارمی واداشته در آب خضر آتش زده، خم‌خانه زو مریمکده هم حامل روح آمده هم نفس عذرا داشته[…]
دکلمه صوتی شعرنگین گم شده استاد شهریار + پخش آنلاین و متن کامل.گلچین که آمد ای گل من در چمن نباشم آخر نه باغبانم شرط است من نباشم ناچار چون نهد سر بر دامن گلم خار چاکم بود گریبان گر در کفن نباشم. گلچین که آمد ای گل من در چمن نباشم – شعر نگین گم[…]
این تویی کز غمزه غوغا در جهان انگیخته خاقانی – قصیده ۱۹۴ مطلع سوم این تویی کز غمزه غوغا در جهان انگیخته نیزه بالا خون بدان مشکین سنان انگیخته نقش زلفت بر رخ و نقش رخت در چشم من بوستان از ابر و ابر از بوستان انگیخته پرنیان خویی و دیباروی و[…]
ماه نو دیدی حمایل ز آسمان انگیخته خاقانی – قصیده ۱۹۳ مطلع دوم ماه نو دیدی حمایل ز آسمان انگیخته اختران تعویذ سیمین بی‌کران انگیخته شب ز انجم گرد بر گرد حمایل طفل‌وار سیمهای قل هواللهی عیان انگیخته صحف مینا را ده آیت‌ها گزارش کرده شب از شفق شنگرف و از مه[…]
دکلمه صوتی شعر چه میکشم استاد شهریار + پخش آنلاین و متن کامل.در وصل هم ز عشق تو ای گل در آتشم عاشق نمی‌شوی که ببینی چه میکشم با عقل آب عشق به یک جو نمی‌رود بیچاره من که ساخته از آب و آتشم. در وصل هم ز عشق تو ای گل در آتشم – شعر[…]
دکلمه صوتی شعر در کوچه باغات شمران استاد شهریار + پخش آنلاین و متن کامل.دل شبست و به شمران سراغ باغ تو گیرم گه از زمین و گه از آسمان سراغ تو گیرم به جای آب روان نیستم دریغ که در جوی به سر بغلطم و در پیش راه باغ تو گیرم. دل شبست و به شمران[…]
شعر گهی با دزد افتد کار و گاهی با عسس ما را _ غزل3 _ ملک الشعرا بهار گهی با دزد افتد کار و گاهی با عسس ما را نشد کاین آسمان راحت گذارد یک نفس ما را عسس با دزد شد دمساز و ما با هر دو بیگانه به شب از دزد[…]
دکلمه صوتی شعر چون خون نَخُسپَد خُسروا، چَشمَم کجا خُسپَد مَها مولانا – غزل 23 + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر کَزْ چَشمِ من دریایِ خون، جوشان شُد از جور و جَفا گَر لَب فرو بَنْدَم کُنون، جانم به جوش آید درون. شعر چون خون نَخُسپَد خُسروا، چَشمَم کجا خُسپَد مَها مولانا[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر خسروا گوی فلک در خم چوگان تو باد حافظ _ غزل 106+ پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: ساحتِ کون و مکان عرصهٔ میدانِ تو باد لفِ خاتونِ ظفر شیفتهٔ پرچم توست. شعر خسروا گوی فلک در خم چوگان تو باد _ غل 108 _ حافظ خسروا گویِ فلک[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر با فراقت چند سازم برگ تنهاییم نیست سعدی – غزل 121 + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر. دستگاه صبر و پایاب شکیباییم نیست. ترسم از تنهایی احوالم به رسوایی کشد. شعر با فراقت چند سازم برگ تنهاییم نیست – غزل 121 – سعدی با فراقت چند سازم[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر حُسن تو همیشه در فزون باد حافظ _ غزل 106+ پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: رویت همه ساله لاله گون باد اندر سرِ ما خیالِ عشقت. شعر حُسن تو همیشه در فزون باد _ غزل 107 _ حافظ حُسن تو همیشه در فزون باد رویت همه ساله لاله گون[…]
دانلود دکلمه صوتی شعر خبرت هست که بی روی تو آرامم نیست سعدی – غزل 120 + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر. طاقت بار فراق این همه ایامم نیست. خالی از ذکر تو عضوی چه حکایت باشد. شعر خبرت هست که بی روی تو آرامم نیست – غزل 120 – سعدی […]
دانلود دکلمه صوتی شعر تنت به ناز طبیبان نیازمند مباد حافظ _ غزل 106+ پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: وجود نازکت آزردهٔ گزند مباد سلامتِ همه آفاق در سلامتِ توست. شعر تنت به ناز طبیبان نیازمند مباد _ غزل 106 _ حافظ تَنَت به نازِ طبیبان نیازمند مباد وجود نازکت آزردهٔ[…]
صبح خیزان بین قیامت در جهان انگیخته خاقانی – قصیده ۱۹۲ در مدح ابو المظفر شروان شاه اخستان بن منوچهر صبح خیزان بین قیامت در جهان انگیخته نعره‌هاشان نفخ صور از هر دهان انگیخته صبح پیش از وقتشان عید از درون برخاسته مرغ پیش از وجدشان شور از نهان انگیخته روزه[…]
باز از تف زرین صدف، شد آب دریا ریخته خاقانی – قصیده ۱۹۱ مطلع سوم باز از تف زرین صدف، شد آب دریا ریخته ابر نهنگ آسا ز کف، لولوی لالا ریخته شاه یک اسبه بر فلک خون ریخت دی را نیست شک اینک سلاحش یک به یک، در قلب هیجا ریخته[…]
ای تیر باران غمت، خون دل ما ریخته خاقانی – قصیده ۱۹۰ مطلع دوم ای تیر باران غمت، خون دل ما ریخته نگذاشت طوفان غمت، خون دلی ناریخته ای صد یک از عشقت خرد، جان صیدت از یک تا به صد چشم تو در یک چشم زد، صد خون تنها ریخته […]
در کام صبح از ناف شب مشک است عمدا ریخته خاقانی – قصیده ۱۸۹ در مدح ابوالفتح شروان شاه منوچهر در کام صبح از ناف شب مشک است عمدا ریخته گردون هزاران نرگسه از سقف مینا ریخته صبح است گل‌گون تاخته، شمشیر بیرون آخته بر شب شبیخون ساخته، خونش به عمدا ریخته […]
دانلود دکلمه صوتی شعر هر چه خواهی کن که ما را با تو روی جنگ نیست سعدی – غزل 119 + پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر. پنجه بر زورآوران انداختن فرهنگ نیست. در که خواهم بستن آن دل کز وصالت برکنم. شعر هر چه خواهی کن که ما را با تو روی[…]
