تمرین شنیداری با وزن مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف)

(هزج مسدس محذوف)

 

وزن دو بیتی

این وزن به وزن دوبیتی معروف است.

 

همانطور که در جلسه‌ی اولِ کارگاه آموزش عروض و قافیه گفتیم، بهترین و شیرین‌ترین راه برای یادگیری وزنِ شعر، خواندنِ شعر است. پس تا می‌توانید شعر بخوانید و تلاش کنید همراه با شعر خواندن به وزن شعر نیز فکر کنید. در اینجا درست خواندنِ شعر مهم‌ترین اصل است.

بسیار مفیدتر خواهد بود اگر شعرها را بلند بلند با خودتان بخوانید تا علاوه بر چشم و ذهنتان، گوشتان نیز با عروض و قافیه و وزن شعر خو بگیرد.

تلاش کنید هر شعر را براساس همان ریتم و وزنی که در کارگاه آموزش عروض و قافیه یادگرفته‌اید برای خودتان بخوانید.

می‌گویند مولانا گاهی در حین ساختنِ شعر می‌رقصید، می‌خواهم بگویم که وزن شعر باید با تمام وجودتان یکی شود. به گونه‌ای شعر بخوانید و به گونه‌ای با هر شعر یکی شوید که گویی تک‌تکِ سلول‌های داخلی و خارجیِ تنِ شما بر پایه‌ی عروض و قافیه به حرکت درآمده‌اند.

 

 

آموزش قافیه

پیشنهاد می‌کنم در حین خواندنِ هر شعر ، به کلمات قافیه ، حروف قافیه ، ردیف و حروف الحاقیِ آن توجه کنید که مطلب قواعدِ قافیه برای شما مرور شود.

در پایان هر شعر، قافیه و ردیف آن برایتان نوشته شده است. در پایان شعر آخر، چیزی ننوشته‌ایم. قافیه‌ی شعر آخر را شما برای ما در بخش دیدگاه‌ها بنویسید.

برای تمرینِ بهتر بر وزن شعر می‌توانید یکی از شعرهای زیر را به انتخاب خودتان حفظ کنید تا در جلسه‌ی آینده با صدای شما بشنویم و لذت ببریم.

 

بارها گوش دادن به وزن مفاعیلن مفاعیلن فعولن

پلی‌لیست زیر برای راحتی شما قرار داده شده است. پیشنهاد ما این است که در طول روز بارها و بارها این شعرها را گوش دهید. فرقی نمی‌کند که در حال آشپزی هستید یا در حال رانندگی، اجازه دهید این موسیقی و این کلمات در گوش شما بارها و بارها تکرار شوند. و در هر زمان که تمرکزِ کافی داشتید، می‌توانید نگاهی به این صفحه بیندازید، و همین طور که در حال گوش دادن هستید، شعرها را از روی متن برای خودتان بخوانید. بگذارید وزن مفاعیلن مفاعیلن فعولن و موسیقی این شعرها در تمام سلول‌هایتان نفوذ کند و جاری شود.

 

 

تمرین شنیداری با وزن مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف) به کمک شعری از رودکی:

 

 

به حق نالم ز هجر دوست زارا
سحرگاهان چو بر گلبن هزارا

قضا، گر داد من نستاند از تو
ز سوز دل بسوزانم قضا را

چو عارض برفروزی می‌بسوزد
چو من پروانه بر گردت هزارا

نگنجم در لحد، گر زان که لختی
نشینی بر مزارم سوگوارا

جهان این است و چونین بود تا بود
و همچونین بود اینند بارا

به یک گردش به شاهنشاهی آرد
دهد دیهیم و تاج و گوشوارا

توشان زیر زمین فرسوده کردی
زمین داده مر ایشان را زغارا

از آن جان تو لختی خون فسرده
سپرده زیر پای اندر سپارا

 

در جلسه‌ی اول کارگاه عروض و قافیه ، قواعد قافیه را به شکل کاملی توضیح دادیم. موفق شدید قافیه و ردیف شعر بالا را تشخیص دهید؟

 

ردیف: ندارد

کلمات قافیه : زارا، هزارا، فضا را، سوگوارا و…

حروف قافیه : آرا

 

تمرین شنیداری با وزن مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف) به کمک شعر دیگری از رودکی:

 

دلا، تا کی همی جویی منی را؟
چه داری دوست هرزه دشمنی را؟

چرا جویی وفا از بی وفایی؟
چه کوبی بیهده سرد آهنی را؟

ایا سوسن بناگوشی ، که داری
به رشک خویشتن هر سوسنی را

یکی زین برزن نا راه برشو
که بر آتش نشانی برزنی را

دل من ارزنی، عشق تو کوهی
چه سایی زیر کوهی ارزنی را؟

ببخشا، ای پسر، بر من ببخشا
مکش در عشق خیره چون منی را

بیا، اینک نگه کن رودکی را
اگر بی جان روان خواهی تنی را

 

ردیف در شعر بالا: را

کلمات قافیه : تنی، منی، ارزنی، برزنی، سوسنی و …

حروف قافیه : َ ن

حروف الحاقی: ی

 

تمرین شنیداری با وزن مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف) به کمک چهار دوبیتی از باباظاهر:

 

شعر اول

ببندم شال و میپوشم قدک را
بنازم گردش چرخ و فلک را
بگردم آب دریاها سراسر
بشویم هر دو دست بی نمک را

 

 

شعر دوم

تن محنت کشی دیرم خدایا
دل با غم خوشی دیرم خدایا
زشوق مسکن و داد غریبی
به سینه آتشی دیرم خدایا

 

 

شعر سوم

اگر یار مرا دیدی به خلوت
بگو ای بی‌وفا ای بیمروت
گریبانم ز دستت چاک چاکو
نخواهم دوخت تا روز قیامت

 

 

شعر چهارم

ته که ناخوانده‌ای علم سماوات
ته که نابرده‌ای ره در خرابات
ته که سود و زیان خود ندانی
بیاران کی رسی هیهات هیهات

 

 

آیا موفق شدید در شعر های بالا قافیه و ردیف را پیدا کنید؟

ذخیره در لیست علاقه‌مندی