شعر سنتی

شعر سنتی یا شعر کهن را به مجموعه اشعار پیش از دوران مشروطه نسبت می‌دهیم. از قدیمی ترین نسخه های شعری که از آن دوران به یادگار مانده است تا حدود یک قرن گذشته هر شعری در این دوره سروده شده باشد را شعر کهن می‌نامیم.

شعر سنتی

شعر های پیش از دوران مشروطه چه از لحاظ فرم و چه از نظر محتوا تفاوت چشمگیری با شعر های بعد از مشروطه داشتند. به لحاظ زبانی، سبک و سیاقِ سنتی داشتند و اغلب شاعران آن دوره از واژه های دشوار و کهن در شعر های خود استفاده می‌کردند. محتوای اشعار، عاشقانه یا عرفانی بود و شاعر یا مدیحه سرا بود و یا در اشعار خود به پند و اندرز مخاطب می‌پرداخت. البته گاهی اشعار اعتراضی هم میان آن ها به چشم می‌خورد به طور مثال در اشعار حافظ.

به لحاظ فرهم هم تمامی شعر ها دارای وزن و قافیه ردیف بودند. اگر دقت کنیم، همه اشعار این دوره از قوانین عروض و قافیه تبعیت می‌کنند.

سبک های ادبی شعر سنتی

بر اساس دوره زمانی که شاعران در آن زیست می‌کردند آثاری را در آن دوره خلق کردند که مکاتب مختلفی را بوجود آورد به طور مثال: محل پیدایش شاعران نخست و بزرگ ما خراسان قدیم بوده است و سبک خراسانی نخستین مکتبی بود که در شعر ایجاد شد، قرن هفتم تا نهم مکتب عراقی شکل گرفت، بعد از آن مکتب هندی یا اصفهانی و بعد ها مکتب بازگشت.

شاعر های معروف دوران کهن فارسی

از شعرای معروف این دوره می‌توان از، فردوسی، رودکی، خیام، سعدی، حافظ، مولانا، خاقانی، جامی، عطار نیشابوری، نظامی، صائب تبریزی و… نام برد.

حافظ شیرازی

سعدی شیرازی

مولانا

قالب های شعر سنتی

از قالب های معروف شعر سنتی می‌توان به مثنوی، غزل، قصیده، دوبیتی، رباعی، قطعه، مستزاد، ترجیع بند و… اشاره کرد. در این دوره توجه به آهنگ و وزن و موسیقی شعر اهمیت بسیاری داشت.

می‌توانید اوزان عروضی را به ساده ترین روش در کارگاه آموزش عروض و قافیه یاد بگیرید.

اوزان و بحرهای شعر فارسی

اوزان و بحرهای شعر فارسی

اوزان و بحرهای شعر فارسی این آمار به صورت تقریبی از بیشترین کاربردِ وزن تا کمترینِ آن‌ها دسته‌بندی شده است. معیار آمار اغلب براساس آثار شاعرانِ بزرگ و معروفِ تاریخ بوده. فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی) مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی) مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف) مفاعیلن[…]

شعر چو باد، عزمِ سرِ کویِ یار خواهم کرد حافظ

شعر چو باد، عزم سر کوی یار خواهم کرد _ 135

دانلود دکلمه صوتی شعر چو باد، عزمِ سرِ کویِ یار خواهم کرد حافظ _ غزل135+ پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: نفس به بویِ خوشش مُشکبار خواهم کردبه هرزه بی می و معشوق عمر می‌گذرد.     شعر شعر چو باد، عزم سر کوی یار خواهم کرد _ غزل 135 _ حافظ    […]

شعر خونِ دلی خورد و گلی حاصل کرد حافظ

بلبلی خون دلی خورد و گلی حاصل کرد _ 134

دانلود دکلمه صوتی شعر خونِ دلی خورد و گلی حاصل کرد حافظ _ غزل 134+ پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر: پیشِ تو گُل، رونقِ گیاه ندارد گوشهٔ ابرویِ توست منزلِ جانم.       شعر بلبلی خون دلی خورد و گلی حاصل کرد _ غزل 134 _ حافظ     بلبلی خونِ دلی[…]

هنگام صبوح ای صنم فرخ پی

هنگام صبوح ای صنم فرخ پی – 178

دکلمه صوتی هنگام صبوح ای صنم فرخ پی  – رباعی 178از خیام + معنی، تحلیل و تفسیر فلسفی برساز ترانه‌ای و پیش‌آور می کافکند بخاک صد هزاران جم و کی.     هنگام صبوح ای صنم فرخ پی برساز ترانه‌ای و پیش‌آور می   کافکند بخاک صد هزاران جم و کی این آمدن تیرمه و[…]

هان کوزه‌گرا بپای اگر هشیاری

هان کوزه‌گرا بپای اگر هشیاری – 177

دکلمه صوتی هان کوزه‌گرا بپای اگر هشیاری  – رباعی 177از خیام + معنی، تحلیل و تفسیر فلسفی تا چند کنی بر گل مردم خواری انگشت فریدون و کف کیخسرو.     هان کوزه‌گرا بپای اگر هشیاری تا چند کنی بر گل مردم خواری   انگشت فریدون و کف کیخسرو بر چرخ نهاده‌ای چه می‌پنداری  […]

نکیسا بر طریقی کان صنم خواست

80 – نکیسا بر طریقی کان صنم خواست – غزل گفتن نکیسا از زبان شیرین

شعر نکیسا بر طریقی کان صنم خواست نظامی – خسرو و شیرین 80 غزل گفتن نکیسا از زبان شیرین نکیسا بر طریقی کان صنم خواست فرو گفت این غزل در پرده راست مخسب ای دیده دولت زمانی مگر کز خوشدلی یابی نشانی برآی از کوه صبر ای صبح امید دلم را چشم روشن کن به[…]

همان صاحب سخن پیر کهن سال

79 – همان صاحب سخن پیر کهن سال – پشیمان شدن شیرین از رفتن خسرو

شعر همان صاحب سخن پیر کهن سال نظامی – خسرو و شیرین 79 پشیمان شدن شیرین از رفتن خسرو   همان صاحب سخن پیر کهن سال چنین آگاه کرد از صورت حال که چون بی‌شاه شد شیرین دلتنگ به دل بر می‌زد از سنگین دلی سنگ ز مژگان خون بی‌اندازه می‌ریخت به هر نوحه سرشگی[…]

شباهنگام کاهوی ختن گرد

78 – شباهنگام کاهوی ختن گرد – بازگشتن خسرو از قصر شیرین

شعر شباهنگام کاهوی ختن گرد نظامی – خسرو و شیرین 78 بازگشتن خسرو از قصر شیرین   شباهنگام کاهوی ختن گرد ز ناف مشک خود خود را رسن کرد هزار آهو بره لبها پر از شیر بر این سبزه شدند آرامگه گیر ملک چون آهوی نافه دریده عتاب یار آهو چشم دیده ز هر سو[…]

اجازت داد شیرین باز لب را

77 – اجازت داد شیرین باز لب را – پاسخ دادن شیرین خسرو را

شعر اجازت داد شیرین باز لب را نظامی – خسرو و شیرین 77 پاسخ دادن شیرین خسرو را   اجازت داد شیرین باز لب را که در گفت آورد شیرین رطب را عقیق از تارک لؤلؤ برانگیخت گهر می‌بست و مروارید می‌ریخت نخستین گفت کای شاه جوانبخت به تو آراسته هم تاج و هم تخت[…]

گر کار فلک به عدل سنجیده بدی

گر کار فلک به عدل سنجیده بدی – 176

دکلمه صوتی گر کار فلک به عدل سنجیده بدی  – رباعی 176از خیام + معنی، تحلیل و تفسیر فلسفی احوال فلک جمله پسندیده بدی ور عدل بدی بکارها در گردون.     گر کار فلک به عدل سنجیده بدی احوال فلک جمله پسندیده بدی   ور عدل بدی بکارها در گردون کی خاطر اهل فضل[…]

گر دست دهد ز مغز گندم نانی

گر دست دهد ز مغز گندم نانی – 175

دکلمه صوتی گر دست دهد ز مغز گندم نانی  – رباعی 175از خیام + معنی، تحلیل و تفسیر فلسفی وز می دو منی ز گوسفندی رانی با لاله رخی و گوشه بستانی.     گر دست دهد ز مغز گندم نانی وز می دو منی ز گوسفندی رانی   با لاله رخی و گوشه بستانی[…]

گر آمدنم بخود بُدی، نامدمی

گر آمدنم بخود بُدی، نامدمی – 174

دکلمه صوتی گر آمدنم بخود بُدی، نامدمی – رباعی 174از خیام + معنی، تحلیل و تفسیر فلسفی ور نیز شدن بمن بُدی، کی شدمی به زان نَبُدی که اندر این دیر خراب.     گر آمدنم بخود بُدی، نامدمی ور نیز شدن بمن بُدی، کی شدمی   به زان نَبُدی که اندر این دیر خراب[…]

زان کوزهٔ می که نیست در وی ضرری

زان کوزهٔ می که نیست در وی ضرری – 173

دکلمه صوتی زان کوزهٔ می که نیست در وی ضرری  – رباعی 173از خیام + معنی، تحلیل و تفسیر فلسفی پر کن قدحی بخور بمن ده دگری زان پیشتر ای صنم که در رهگذری.     زان کوزهٔ می که نیست در وی ضرری پر کن قدحی بخور بمن ده دگری   زان پیشتر ای[…]

در گوش دلم گفت فلک پنهانی

در گوش دلم گفت فلک پنهانی – 172

دکلمه صوتیدر گوش دلم گفت فلک پنهانی  – رباعی 172از خیام + معنی، تحلیل و تفسیر فلسفی حکمی که قضا بود ز من میدانی در گردش خویش اگر مرا دست بدی.     در گوش دلم گفت فلک پنهانی حکمی که قضا بود ز من میدانی   در گردش خویش اگر مرا دست بدی خود[…]

در کارگه کوزه‌گری کردم رای

در کارگه کوزه‌گری کردم رای – 171

دکلمه صوتی در کارگه کوزه‌گری کردم رای  – رباعی 171از خیام + معنی، تحلیل و تفسیر فلسفی در پایه چرخ دیدم استاد بپای میکرد دلیر کوزه را دسته و سر.     در کارگه کوزه‌گری کردم رای در پایه چرخ دیدم استاد بپای   میکرد دلیر کوزه را دسته و سر از کله پادشاه و[…]

خوش باش که پخته‌اند سودای تو دی

خوش باش که پخته‌اند سودای تو دی – 170

دکلمه صوتی خوش باش که پخته‌اند سودای تو دی  – رباعی 170از خیام + معنی، تحلیل و تفسیر فلسفی فارغ شده‌اند از تمنای تو دی قصه چه کنم که به تقاضای تو دی.     خوش باش که پخته‌اند سودای تو دی فارغ شده‌اند از تمنای تو دی   قصه چه کنم که به تقاضای[…]

چندان که نگاه می‌کنم هر سویی

چندان که نگاه می‌کنم هر سویی – 169

دکلمه صوتی چندان که نگاه می‌کنم هر سویی  – رباعی 169از خیام + معنی، تحلیل و تفسیر فلسفی در باغ روان است ز کوثر جویی صحرا چو بهشت است ز کوثر کم گوی.     چندان که نگاه می‌کنم هر سویی در باغ روان است ز کوثر جویی   صحرا چو بهشت است ز کوثر[…]

تا چند حدیث پنج و چار ای ساقی

تا چند حدیث پنج و چار ای ساقی – 168

دکلمه صوتی تا چند حدیث پنج و چار ای ساقی  – رباعی 168از خیام + معنی، تحلیل و تفسیر فلسفی مشکل چه یکی چه صد هزار ای ساقی خاکیم همه چنگ بساز ای ساقی.     تا چند حدیث پنج و چار ای ساقی مشکل چه یکی چه صد هزار ای ساقی   خاکیم همه[…]

پیری دیدم به خانهٔ خماری

پیری دیدم به خانهٔ خماری – 167

دکلمه صوتی پیری دیدم به خانهٔ خماری  – رباعی 167از خیام + معنی، تحلیل و تفسیر فلسفی گفتم نکنی ز رفتگان اخباری گفتا می خور که همچو ما بسیاری.     پیری دیدم به خانهٔ خماری گفتم نکنی ز رفتگان اخباری   گفتا می خور که همچو ما بسیاری رفتند و خبر باز نیامد باری[…]

بر گیر پیاله و سبو ای دلجوی

بر گیر پیاله و سبو ای دلجوی – 166

دکلمه صوتی بر گیر پیاله و سبو ای دلجوی  – رباعی 166از خیام + معنی، تحلیل و تفسیر فلسفی فارغ بنشین بکشتزار و لب جوی بس شخص عزیز را که چرخ بدخوی.     بر گیر پیاله و سبو ای دلجوی فارغ بنشین بکشتزار و لب جوی   بس شخص عزیز را که چرخ بدخوی[…]

بر شاخ امید اگر بری یافتمی

بر شاخ امید اگر بری یافتمی – 165

دکلمه صوتی بر شاخ امید اگر بری یافتمی  – رباعی 165از خیام + معنی، تحلیل و تفسیر فلسفی هم رشته خویش را سری یافتمی تا چند ز تنگنای زندان وجود.     بر شاخ امید اگر بری یافتمی هم رشته خویش را سری یافتمی   تا چند ز تنگنای زندان وجود ای کاش سوی عدم[…]

بر سنگ زدم دوش سبوی کاشی

بر سنگ زدم دوش سبوی کاشی – 164

دکلمه صوتی بر سنگ زدم دوش سبوی کاشی  – رباعی 164از خیام + معنی، تحلیل و تفسیر فلسفی سرمست بدم که کردم این عیاشی با من به زبان حال می‌گفت سبو.     بر سنگ زدم دوش سبوی کاشی سرمست بدم که کردم این عیاشی   با من به زبان حال می‌گفت سبو من چون[…]

ای کاش که جای آرمیدن بودی

ای کاش که جای آرمیدن بودی – 163

دکلمه صوتی ای کاش که جای آرمیدن بودی  – رباعی 163از خیام + معنی، تحلیل و تفسیر فلسفی یا این ره دور را رسیدن بودی کاش از پی صد هزار سال از دل خاک.     ای کاش که جای آرمیدن بودی یا این ره دور را رسیدن بودی   کاش از پی صد هزار[…]

ای دوست حقیقت شنو از من سخنی

ای دوست حقیقت شنو از من سخنی – 162

دکلمه صوتی ای دوست حقیقت شنو از من سخنی  – رباعی 162از خیام + معنی، تحلیل و تفسیر فلسفی با بادهٔ لعل باش و با سیم تنی کانکس که جهان کرد فراغت دارد.     ای دوست حقیقت شنو از من سخنی با بادهٔ لعل باش و با سیم تنی   کانکس که جهان کرد[…]

ایدل تو به اسرار معما نرسی

ایدل تو به اسرار معما نرسی – 161

دکلمه صوتی ایدل تو به اسرار معما نرسی  – رباعی 161از خیام + معنی، تحلیل و تفسیر فلسفی در نکته زیرکان دانا نرسی اینجا به می لعل بهشتی می ساز.     ایدل تو به اسرار معما نرسی در نکته زیرکان دانا نرسی   اینجا به می لعل بهشتی می ساز کانجا که بهشت است[…]

ای آنکه نتیجهٔ چهار و هفتی

ای آنکه نتیجهٔ چهار و هفتی – 160

دکلمه صوتی ای آنکه نتیجهٔ چهار و هفتی  – رباعی 160از خیام + معنی، تحلیل و تفسیر فلسفی وز هفت و چهار دایم اندر تفتی می خور که هزار بار بیشت گفتم.     ای آنکه نتیجهٔ چهار و هفتی وز هفت و چهار دایم اندر تفتی   می خور که هزار بار بیشت گفتم[…]

صوفی نهاد دام و سَرِ حُقِّه، باز کرد

صوفی نهاد دام و سر حقّه، باز کرد _133

دانلود دکلمه صوتی شعر صوفی نهاد دام و سَرِ حُقِّه، باز کرد حافظ _ غزل 133+ پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر:بنیادِ مکر با فلکِ حُقِّه‌باز کردبازیِ چرخ بشکندش بیضه در کلاه.     شعر صوفی نهاد دام و سَرِ حُقِّه، باز کرد _ غزل 133 _ حافظ   صوفی نهاد دام و سَرِ[…]

شعر به آب روشن می عارفی طهارت کرد حافظ

به آب روشن می عارفی طهارت کرد _ 132

دانلود دکلمه صوتی شعر به آب روشن می عارفی طهارت کرد حافظ _ غزل 132+ پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر:عَلَی الصَّباح، که میخانه را زیارت کردهمین که ساغرِ زَرّینِ خور، نهان گردید.       شعر به آب روشن می عارفی طهارت کرد  _حافظ _ غزل 132   به آبِ روشنِ می عارفی[…]

از کوزه‌گری کوزه خریدم باری

از کوزه‌گری کوزه خریدم باری – 159

دکلمه صوتی از کوزه‌گری کوزه خریدم باری  – رباعی 159از خیام + معنی، تحلیل و تفسیر آن کوزه سخن گفت ز هر اسراری شاهی بودم که جام زرینم بود.     از کوزه‌گری کوزه خریدم باری آن کوزه سخن گفت ز هر اسراری   شاهی بودم که جام زرینم بود اکنون شده‌ام کوزه هر خماری[…]

شعر بیا که ترک فلک خوان روزه غارت کرد

بیا که ترک فلک خوان روزه غارت کرد _ 131

دانلود دکلمه صوتی شعر بیا که ترک فلک خوان روزه غارت کرد حافظ _ غزل 131+ پخش آنلاین، متن کامل، معنی و تفسیر:هلالِ عید به دورِ قدح اشارت کردثوابِ روزه و حجِ قبول آن کس برد.     شعر شعر بیا که ترک فلک خوان روزه غارت کرد _ حافظ _ غزل 131    […]